Wzdęcie jako konsekwencja farmakoterapii

Wzdęcia to nadmierne nagromadzenie gazów w przewodzie pokarmowym lub jelitach. Towarzyszą im objawy, takie jak ból brzucha, wzmożone uwalnianie się gazów oraz subiektywnie odczuwana pełność w jelitach. Tego rodzaju przypadłości mogą dotyczyć każdego, co jest dosyć krępujące, zwłaszcza w towarzystwie innych ludzi. Jednak w większości przypadków można je kontrolować, zmieniając dietę i styl życia.

Jak dochodzi do powstawania wzdęć?

Gazy, które w nadmiernej ilości powodują wzdęcia, mogą dostać się do organizmu m.in. podczas łapczywego połykania pokarmu, picia napojów gazowanych lub palenia tytoniu. Czynności te umożliwiają przedostanie się pęcherzyków powietrza z atmosfery do układu pokarmowego. Gazy pojawiają się w tym miejscu również poprzez bakteryjne procesy fermentacyjne flory bakteryjnej, prowadzące najczęściej do powstania dwutlenku węgla. Rozrost bakterii fermentujących jest uzależniony od diety, dlatego warto unikać pokarmów zawierających ciężkostrawne cukry oraz cukry proste, ponieważ sprzyjają one rozwojowi kolonii bakterii wytwarzających gazy jelitowe.

Brokuły, kalafiory i inne – czy powodują wzdęcia?

Czy leki mogą powodować wzdęcia?

Leki, o których wiadomo, że powodują wzdęcia, to:

Środki przeczyszczające – jest to duża i zróżnicowana grupa preparatów, które mogą powodować szybsze przemieszczanie się zawartości jelit w organizmie, co prowadzi do wydalania gazów.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) – podczas ich przyjmowania może dojść do uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, ale częściej rozpoznaje się bardziej niespecyficzne objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak: uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej oraz wzdęcia.
Leki zwiększające pH soku żołądkowego – należą do nich m.in. inhibitory pompy protonowej; powodują zaburzenia nieswoistych procesów immunologicznych, które wynikają z alkalizacji soku żołądkowego, przyczyniając się do rozwoju nieprawidłowej flory bakteryjnej jelit.
Antybiotyki – w przypadku ich zażywania obserwuje się zmianę profilu mikrobiologicznego flory jelitowej.
Statyny – grupa leków zdolnych do zmniejszania tworzenia cholesterolu i jest to dobre rozwiązanie, jeśli chodzi o zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym. Wzdęcia są bezpośrednim następstwem wpływu leku na procesy wchłaniania jelitowego.
Niektóre leki obniżające poziom glukozy we krwi – spowalniają uwalnianie glukozy z większych węglowodanów np. skrobi, zmniejszając ich ilość wchłanianą do krwi. Oznacza to również, że więcej z tych węglowodanów „utknie” w jelitach, dostarczając pożywienie bakteriom zdolnym do przekształcenia ich w gaz.

Czasem przy lekach przyjmowanych w chorobach przewlekłych pacjenci często przerywają terapię z uwagi na działania niepożądane jak np. problemy z przewodem pokarmowym czy właśnie wzdęcia.

Czy można zapanować nad wzdęciami?

Nadmierne wzdęcia można zwykle opanować, wprowadzając zmiany w diecie i stylu życia, takie jak: unikanie pokarmów, o których wiadomo, że powodują wzdęcia, spożywanie mniejszych i częstszych posiłków, jedząc i pijąc powoli oraz regularnie ćwicząc. Istnieją również leki dostępne bez recepty np. Espumisan, którego substancją czynną jest symetykon – stabilny, powierzchniowo czynny polidimetylosiloksan. Zmniejsza on napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu, zawartych w masach pokarmowych i w śluzie przewodu pokarmowego, powodując ich pękanie. Jest on dobrze tolerowany, nie zawiera cukru i może być stosowany z innymi lekami nawet przez wiele lat. Mogą go również stosować kobiety w ciąży.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Nie ma jednoznacznych wytycznych określających normalną częstotliwość lub objętość gazów. Najlepszym sposobem na zdiagnozowanie nieprawidłowości jest samodzielna obserwacja własnego organizmu. Dlatego porady lekarza można zasięgnąć, jeśli wystąpią dodatkowe objawy, takie jak:

uporczywy ból brzucha i wzdęcia,
nawracające epizody biegunki lub zaparcia,
niewyjaśniona utrata masy ciała,
krew w stolcu,
objawy infekcji, takie jak wysoka gorączka, wymioty, dreszcze, ból stawów i ból mięśni.

Objawy te mogą wskazywać na poważniejszy problem zdrowotny i wymagać badań, takich jak badanie krwi lub stolca w celu wykrycia infekcji.