Wzdęcia – profilaktyka i leczenie

Czy to na pewno wzdęcia?

Wzdęcia należy różnicować z innymi przyczynami zwiększonego obwodu brzucha, czyli z wodobrzuszem, powiększeniem wątroby, śledziony czy nerek, z przyrostem masy ciała. Zazwyczaj do różnicowania tych stanów wystarczy badanie ultrasonograficzne (USG). Czasem diagnostyka zostaje poszerzona celem wykluczenia organicznych chorób przewodu pokarmowego, jak np. rak jelita grubego. Należy pamiętać, że produkcja gazów jest naturalna i prawidłowa (u zdrowego człowieka dziennie wydalane jest około 600-700 ml powietrza) [1,2].

Co może wywołać wzdęcia?

Przede wszystkim wzdęć nie należy mylić z nadmiarem gazów jelitowych. Gazy jelitowe pochodzą głównie z połykanego powietrza podczas mówienia czy  pospiesznego jedzenia oraz jako produkt fermentacji jelitowej zachodzącej w jelicie grubym. Ich nadmierna produkcja może towarzyszyć wzdęciom. Natomiast wzdęcia o charakterze czynnościowym to, zgodnie z III kryteriami rzymskimi, nawracające poczucie powiększania obwodu brzucha. Objawy muszą trwać minimum 3 dni w miesiącu przez kolejne 3 miesiące i nie mogą być spełnione kryteria rozpoznania dyspepsji czynnościowej, zespołu jelita drażliwego lub innych zaburzeń.

Brokuły, kalafiory i inne – czy powodują wzdęcia?

Wzdęcia, inne niż czynnościowe, mogą być powodowane chorobą organiczną (np. kamica żółciowa) lub stanem zapalnym przewodu pokarmowego, zespołem jelita drażliwego lub nietolerancją pokarmową, zaparciami, nieswoistymi chorobami jelit, lub stosowaniem niektórych leków (np. blokery kanałów wapniowych w terapii nadciśnienia tętniczego). Uporczywe wzdęcia mogą wynikać z przerostu mikroflory jelitowej (SIBO) lub zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego, a czasem z nadkwasoty [3,4].

Jak leczyć wzdęcia?

Celem ustalenia przyczyny wzdęć warto udać się do gastroenterologa, ponieważ w zależności od przyczyny, leczenie się różni. Przykładowo, jeżeli dolegliwości wynikają z nadkwasoty żołądka, warto zastosować preparat podwyższający pH soku żołądkowego – na wzdęcia np. Rennie będzie tutaj doskonałym rozwiązaniem. Przy takiej przyczynie odczuwane mogą być bóle zamostkowe o charakterze pieczenia, występujące po posiłkach. W sytuacji, gdy problemem jest zaburzone wchłanianie węglowodanów, zespół jelita drażliwego czy nietolerancje pokarmowe, należy szczegółowo przeanalizować codzienny jadłospis. Bardzo pomocna może być konsultacja z dietetykiem, który pomoże ułożyć odpowiedni plan żywieniowy i stwierdzić, co konkretnie nam szkodzi [3,5]. W przypadku zespołu rozrostu bakteryjnego (SIBO) leczenie polega na zastosowaniu antybiotykoterapii. Czasem zalecane bywa przyjmowanie odpowiednich probiotyków, które pomogą wyregulować skład flory bakteryjnej [5].

Badania laboratoryjne i obrazowe w diagnostyce wzdęć

W przypadku podejrzenia choroby organicznej lekarz dysponuje szeregiem badań, które pomagają w ustaleniu prawidłowego rozpoznania. Przede wszystkim należy wykonać morfologię krwi, ocenić markery stanu zapalnego (CRP), wykonać pomiar glikemii na czczo i oznaczyć poziom elektrolitów. Badanie kału pozwala na ocenę trawienia cukrów. Jeżeli podejrzewamy celiakię, należy wykonać oznaczenia konkretnych przeciwciał. Zdjęcie RTG jamy brzusznej pozwala na wykluczenie stanów ostrych, np. niedrożności [5].

Co powinno nas zaniepokoić?

Jeżeli dostrzegamy takie objawy jak: nieplanowana utrata masy ciała, asymetria brzucha, towarzyszące zmiany skórne – wtedy wizyta u specjalisty i poszerzenie diagnostyki jest konieczne.

Bibliografia:

[1] – https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/objawy/50663,wzdecia

[2] – Interna Szczeklika 2018/19, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018

[3] – https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/objawy/50648,gazy

[4] – https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/71283,wzdecie-i-nadmierne-wydalania-gazow

[5] – Gulbicka P., Grzymisławski M.: Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel. Zdr. Publ. 2016; 6 (1): 69–76