Przebarwienia skóry: co warto wiedzieć o ich leczeniu?

Ogólnie rzecz biorąc, przebarwienia skóry są spowodowane nieprawidłowym działaniem melanocytów, czyli komórek wytwarzających ciemny barwnik. Zazwyczaj za ich powstanie odpowiadają geny oraz działanie promieniowania UV. Sprawa ma też tendencję do pogarszania się z wiekiem. Co powinniśmy wiedzieć o przebarwieniach i jak sobie z nimi radzić?

Przebarwienia skóry: jak je rozróżnić i co na nie poradzić?

Rozróżnianie przebarwień

Jak odróżnić przebarwienia od piegów czy tzw. plam starczych? Czy mają inny kształt, znajdują się w innym miejscu, a może różnią się kolorem i wielkością?

Piegi to drobne, liczne, jasnobrązowe plamki, występujące u osób o fototypach skóry I-II wg. Klasyfikacji Fitzpatricka. Co to oznacza? Po prostu osoby o jasnej karnacji i włosach zazwyczaj jasnoblond lub rudych. Występują przeważnie na twarzy, szyi, dekolcie i ramionach, mogą jednak występować na całym ciele.

Plamy soczewicowate są spowodowane wpływem działania promieni słonecznych (lentigines solares) lub pojawiają się wraz z wiekiem (lentigines seniles). Mogą wystąpić na wszystkich częściach ciała, w przypadku plam posłonecznych są to najczęściej miejsca narażone na działanie promieni słonecznych. Ich wielkość i ilość może być dowolna.

Melasma (Ostuda) powstaje w trakcie ciąży w wyniku działania hormonów: estrogenu i progesteronu. Może pojawiać się również u kobiet przyjmujących doustną antykoncepcję hormonalną i eksponujących swoją skórę na działanie promieni UV. Koncentrują się najczęściej w obrębie twarzy (czoło, broda, wokół ust) i mogą występować pojedynczo lub zlewać się.

Jeżeli i Ciebie dotknęły przebarwienia ciążowe czy hormonalne, na pewno zastanawiasz się, czy mogą one pozostać na skórze. Ostuda ciążowa występująca w typowych miejscach najczęściej zanika (choć nie jest to regułą), ale melasma wywołana zmianami hormonalnymi bądź zażywaniem preparatów hormonalnych niekoniecznie.

Melanoza Riehla to jasnobrązowe przebarwienia występujące w miejscach na skórze, na które nałożyliśmy perfumowany krem lub spryskaliśmy perfumami i eksponowaliśmy na słońce (działanie fotouczulajace substancji zapachowych).

Przebarwienia pozapalne, np. po przebytym trądziku w miejscach, w których występowało zapalenie, ograniczone rozmiarem do tego miejsca.

Jakie typy skóry lub fototypy są najbardziej narażone na powstawanie przebarwień?

Najbardziej narażony jest fototyp I i II wg klasyfikacji Fitzpatricka. Typ I to osoby o bladej skórze, niebieskich lub piwnych oczach, włosach blond lub rudych, które bardzo często mają piegi, a ich cera nigdy się nie opala, zamiast tego ulegając poparzeniom. Typ II to osoby o jasnej skórze, zielonych lub piwnych oczach, włosach blond, rudych lub brązowych, które często mają piegi, a ich skóra opala się trudno i często ulega poparzeniom.

Warto pamiętać, że podatność na przebarwienia nie zależy jedynie od fototypu, ale także od naszych nawyków. Jeżeli spędzasz dużo czasu na wolnym powietrzu lub w solarium i nie stosujesz wystarczającej ochrony przeciwsłonecznej, może to spotkać i Ciebie.

Jak zapobiegać przebarwieniom?

Dzień warto zacząć od nałożenia kremu z SPF UVA/UVB 50+. Nie wystarczy jednak jedno nałożenie – dla prawdziwego efektu smaruj się ponownie co 2 godziny. Przed przebarwieniami mogą chronić też kosmetyki zawierające antyoksydanty. Poszukaj też kosmetyków do makijażu zawierających filtry UV.

Uprawiając sport lub przebywając na plaży, warto postawić na ochronę tekstylną, czyli wybierać odzież z filtrami UV. Koniecznie zakrywajmy też głowę, zwłaszcza jeżeli pracujemy fizycznie na zewnątrz lub uprawiamy letnie sporty.

Uważaj też na substancje fototoksyczne i fotouczulające, które mogą się znaleźć w kosmetykach i lekarstwach bądź suplementach. Latem zrezygnuj także ze stosowania preparatów do pielęgnacji zawierających substancje zapachowe bądź perfumy.

Leki i zioła przyjmowane a przebarwienia

Niektóre leki i zioła w połączeniu z promieniowaniem UV mogą powodować powstanie przebarwień. Są to między innymi

Leki:
• Retinoidy
• Niektóre leki przeciwcukrzycowe
• Niektore leki moczopedne
• antybiotyki chinolonowe
• niektóre leki przeciwgruźlicze i przeciwgrzybicze

• niektóre leki przeciwhistaminowe starej generacji
• niektore leki antyarytmiczne
• niektóre leki przeciwpadaczkowe
• niektóre leki obniżające cholesterol
• preparaty hormonalne zawierające estrogeny i progesteron
• niektóre leki przeciwwirusowe
• niektóre neuroleptyki
• niektóre trójcykliczne antydepresanty
• antybiotyki z grupy tetracyklin
• niesteroidowe leki przeciwzapalne – dlatego przed ekspozycja słoneczną najlepiej zażyć paracetamol

Inne:
• Olejki eteryczne i substancje zapachowe
• Psoraleny, czyli środki uzyskiwane z niektórych roślin, np: dziurawca, selera, pietruszki, olejek bergamotkowy, ziele dziurawca, marchew
• Niektóre pochodne kwasu salicylowego w antyseptykach

Sposoby na pozbycie się przebarwień

Czy kosmetyki lub kosmoceutyki mogą je usunąć lub przynajmniej rozjaśnić? Co powinny zawierać kosmetyki usuwające przebarwienia? Najczęściej stosuje się leki stosowane zewnętrznie na skórę lub preparaty i peelingi rozjaśniające przebarwienia, a także kwas azelainowy, kojowy i askorbinowy (czyli witaminę C) oraz arbutynę. Stosuje się również preparaty kosmetyczne usuwające nagromadzoną melaninę, które dodatkowo złuszczają naskórek, takie jak cosmelan czy dermamelan.

Przebarwienia można usunąć także laserem Q-switch Nd-YAG lub Erbium-Yag oraz peelingiem chemicznym. Najlepsze efekty daje synergiczne stosowanie peelingów i metody laserowej.

Pamiętajcie więc, by podczas gorącej końcówki wiosny i upalnego lata wystrzegać się wystawiania skóry na słońce bez odpowiedniej ochrony. Jeżeli jednak palące słońce spowoduje, że odkryjecie na swojej skórze przebarwienia, warto pomyśleć o zabiegu, który pomoże Wam się ich pozbyć. Zabiegi takie możecie wykonywać od początku sezonu jesienno-zimowego aż do wczesnej wiosny.