Paluch sztywny a paluch koślawy. Czym się różni paluch sztywny od palucha koślawego?

Zarówno zmiany charakterystyczne dla palucha sztywnego, jak i dla palucha koślawego dotyczą stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Towarzyszy im bolesność i dyskomfort podczas poruszania się, ale to dwa różne schorzenia, które powstają w wyniku innych procesów. Sprawdź, czym się różni paluch sztywny od palucha koślawego.

fot. pexels

Paluch sztywny a paluch koślawy – przyczyny powstawania obu schorzeń

Przyczyny występowania obu schorzeń są podobne, ale powstają w wyniku różnych procesów. Predyspozycje do rozwinięcia się obu deformacji mogą być przekazywane genetycznie, mogą też wynikać z noszenia niedopasowanego i zbyt wąskiego na wysokości czubków obuwia. Schorzenia częściej występują u osób, które cierpią na chorobę reumatoidalną. Mimo podobnych przyczyn, to dwa zupełnie różne schorzenia, które wymagają indywidualnego podejścia.

Paluch sztywny (hallux rigidus) jest schorzeniem o charakterze zwyrodnieniowo-zniekształcającym. Mimo postępujących zmian w stawie, paluch zazwyczaj nie zmienia swojej pozycji względem pozostałych palców stopy, w przeciwieństwie do deformacji charakterystycznej dla palucha koślawego.

Paluch koślawy (hallux valgux), potocznie nazywany haluksem, powstaje w wyniku postępujących procesów deformacyjnych. I kość śródstopia przemieszcza się w kierunku przyśrodkowym. Przez to paluch przemieszcza się w kierunku pozostałych czterech palców stopy.

Receptory na stopach – jak je masować?

Paluch sztywny a paluch koślawy. Jakie są objawy obu schorzeń?

• paluch sztywny – objawy

Charakterystyczny objaw palucha sztywnego to ograniczona możliwość zgięcia grzbietowego stawu śródstopno-palcowego pierwszego (MTP I). Może temu towarzyszyć dyskomfort, obrzęk i zaczerwienienie w okolicy stawu i bolesność, która z czasem będzie się nasilać.

• paluch koślawy – objawy

Pierwsze objawy haluksów nie wiążą się z dyskomfortem, dlatego przeważnie pozostają niezauważalne lub są lekceważone przez Chorych, bo nie utrudniają normalnego funkcjonowania. Pojawia się wystający guz (tzw. „bunion”), który jest utworzony przez przesuniętą I kość śródstopia. Może być zaczerwieniony i może utrudniać dobranie obuwia. Bunion ociera się o większość butów z wąskimi czubkami i sprawia to choremu ból.

Paluch sztywny a paluch koślawy – leczenie

W przypadku niezaawansowanych zmian, które jeszcze nie dają objawów bólowych można spróbować zastosować metody nieoperacyjne, czyli specjalne ortezy, dopasowane wkładki obuwnicze, elastyczne i szerokie buty oraz zabiegi rehabilitacyjne pod okiem fizjoterapeuty.

Niestety, leczenie zachowawcze nie cofnie zmian, które już się wytworzyły. Oba schorzenia mają charakter postępujący, dlatego jedyną skuteczną metodą leczenia, która usunie przyczynę wszystkich objawów jest metoda chirurgiczna.

Paluch sztywny – metody leczenia operacyjnego

• paluch sztywny – zmiany łagodne

-debridement (oczyszczenie) stawu – polega na usunięciu wyrośli kostnych oraz przerośniętej błony maziowej, jest częścią innych metod operacyjnych;

-cheilektomia- polega na usunięciu fragmentu grzbietowej części głowy I kości śródstopia oraz wyrośli kostnych.

• paluch sztywny – zmiany średnio-zaawansowane

-osteotomia I kości śródstopia – polega na przecięciu I kości śródstopia w celu korekcji jej położenia;

-osteotomia paliczka podstawnego palucha – najczęściej wykonywana jest osteotomia Moeberga, która polega na wycięciu fragmentu grzbietowej części paliczka. Następnie paliczek zagina się ku górze w celu uzyskania bardziej uniesionego ustawienia palucha;

-cheilektomia.

• paluch sztywny – zmiany zaawansowane

-artrodeza (usztywnienie) stawu śródstopno-paliczkowego palucha – polega na usunięciu resztek chrząstki stawowej. Paluch łączony jest z I kością śródstopia za pomocą płytki i wkrętów. Dochodzi do zrostu kostnego w obrębie stawu, który staje się nieruchomy, co jest korzystne dla efektu pooperacyjnego. Ta technika, wbrew pozorom, pozwala Pacjentom na normalne poruszanie się bez bólu po okresie rekonwalescencji, a nawet na uprawianie większości sportów;

-endoprotezoplastyka (wymiana uszkodzonego stawu na sztuczny) – zniszczony staw jest chirurgicznie usuwany i wszczepiany jest nowy;

-implant Cartiva – implant w kształcie walca jest wszczepiany w obrębie głowy I kości śródstopia w taki sposób, by wystawał lekko ponad uszkodzoną powierzchnię stawową i odpychał od niej palucha. Po zabiegu poprawia się funkcja stawu i zmniejszają się dolegliwości bólowe. Pacjent może od razu obciążać operowaną stopę.

Paluch koślawy – metody leczenia operacyjnego

-osteotomia pierwszej kości śródstopia (osteotomia Scarf, Chevron) – polega na nacięciu I kości śródstopia i dokonaniu korekty położenia obu jej fragmentów;

-osteotomia paliczka podstawnego palucha (osteotomia Akin) – to technika wspomagająca, stosowana przy osteotomii pierwszej kości śródstopia. Nacięcie paliczka pomaga naprostować pierwszy palec stopy;

-bunionektomia – polega na usunięciu tkanki kostnej okolicy przyśrodkowej głowy pierwszej kości śródstopia. Nie jest stosowana jako samodzielna technika;

-skrócenie torebki stawowej po stronie przyśrodkowej – polega na usunięciu nadmiaru torebki stawowej w okolicy głowy pierwszej kości śródstopia. To technika wspomagająca, nie jest podstawową metodą leczenia palucha koślawego;

-usztywnienie stawu śródstopno-paliczkowego palucha – polega na usunięciu chrząstki stawowej i zespoleniu ze sobą paliczka i I kości śródstopia za pomocą wkrętu i płytki.

-usztywnienie stawu klinowato-śródstopnego palucha – polega na usunięciu chrząstki stawowej i korekcie lokalizacji obu kości tworzących staw;

-techniki miniinwazyjne – najczęściej stosuje się MICA i PERC. Takie techniki pozwalają na precyzyjne dokonanie korekty w bezpieczny sposób.