Niedziela palmowa – kiedy przypada i jakie wiążą się z nią tradycje?

Kiedy przypada niedziela palmowa 2024?

Niedziela palmowa jest świętem ruchomym, jednak zawsze przypada w szóstą niedzielę Wielkiego Postu. W tym roku przypada na 24 marca czyli dokładnie na tydzień przed Wielkanocą. To właśnie w tym dniu wiele osób obchodzących to święto uda się do kościołów, aby poświęcić tzw. „palemki”. Nie wszyscy jednak tak naprawdę wiedzą skąd dokładnie wzięła się tradycja. Dlatego dziś przyjrzymy się temu tematowi z bliska.

Co to znaczy Niedziela Palmowa i jaka jest jej symbolika?

Nie każdy wie, że inna nazwa tego wyjątkowego święta to oprócz „Niedzieli Męki Pańskiej” także „Kwietna lub „Wierzbna”. Dzień ten rozpoczyna okres duchowego przygotowania do Świąt Wielkanocy. Przynoszone do kościoła kolorowe palemki symbolizują odradzające się życie. Wybór gałązek wierzby do palemki nie jest przypadkowy. To właśnie to drzewo jako pierwsze budzi się do życia po zimie. W symbolice kościoła jest więc znakiem zmartwychwstania. Według wierzeń ludowych palemki mają chronić przed złem, chorobami i zapewnić powodzenie. Warto wiedzieć, że niedziela palmowa obchodzona jest w Polsce już od czasów średniowiecza. Symbolizuje historyczną chwilę, kiedy Jezus wjeżdżał na osiołku do Jerozolimy i czekały na niego tłumy wiernych. Dzieci witały go wtedy gałązkami i radosnymi okrzykami.

Tradycje niedzieli palmowej w Polsce

Na upamiętnienie chwili przyjazdy Jezusa do Jerozolimy w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc wierni przynoszą do kościoła dekoracyjne palemki, które są święcone przez księdza. Ponoć w niektórych rejonach nadal odbywają się procesje z Jezuskiem Palmowym, czyli drewnianą figurką wożoną na wózku. Warto też wiedzieć, że w podkrakowskich wsiach odbywają się też Pucheroki, w trakcie których przebierańcy w wysokich czapach przyozdobionych wstążkami odwiedzają okoliczne domy w poranek Niedzieli Palmowej.

Jak wygląda palma wielkanocna?

Kolorowe palemki, jakie znane są nam obecnie kiedyś miały dużo skromniejszą formę. Były one złożone z gałązek wierzby oraz bazi. Według wierzeń ludowych palemki miały zapewnić szczęście i błogosławieństwo, zapewnić rolnikom plony, a nawet chronić dom w czasie burzy. Co więcej, w dawnych czasach połykano także urwane z gałązek bazie, aby zagwarantować sobie zdrowie i płodność. Dziś palemka wielkanocna ma wiele różnych form, a jej wygląd w głównej mierze zależy od indywidualnych preferencji i wyobraźni jej posiadacza. Może ona być wykonana z suszonych kwiatów, bukszpanu, jałowca, wiosennych gałązek przyozdobionych wstążkami i kłosami zboża, dekorowana trawą pampasową czy nawet w całości wykonana z bibuły. Palemki mogą także zawierać suszone trawy i zioła, a nawet elementy mchu. Wiele osób ozdabia je też symbolami Wielkanocnymi np. malutkimi pisankami, figurkami zajączków, baranków czy kurczaczków. Ponadto można do niech także dodać żywe kwiaty np. żonkile czy stokrotki. Słowem – ma być kolorowo i radośnie.

Palmy wielkanocne a region

W zależności od regionu palmy wyglądać mogą zupełnie inaczej. Najbardziej znane są:

–palma podhalańska –  za bazę służy w niej bukszpan, jałowiec i witki wierzby.

– palma wieleńska – jej dekorację stanowią suche kwiaty zbierane o różnych porach roku dla uzyskania najlepszego efektu kolorystycznego, a także kłosy zboża i owsa. Jest ona tworzona z papieru, a jej czubek stanowi aż 11 gatunków traw.

–palma kurpiowska – powstaje ze ściętej jodły lub świerku, który jest opleciony na swej całej długości wrzosem, widłakiem i borówką. Następnie jest on dekorowany kwiatami z bibuły i wstążkami. Co ciekawe -wierzchołek pozostawia się w tym przypadku zielony.

Co zrobić w palmą po Niedzieli Palmowej?

Kiedy Niedziela Palmowa minie tej wyjątkowej dekoracji nie warto odkładać na strych czy dno szafki. Jej kolorystka idealnie wpisuje się w wiosenny klimat i doskonale pasuje do Wielkanocy. Można ją postawić w smukłym wazonie np. na komodzie lub ułożyć na płasko w pobliżu innych dekoracji przygotowanych na tę okazję. Jeśli palma została stworzona własnoręcznie a jej poszczególne elementy można łatwo odczepić warto na ich bazie zrobić np. wielkanocny stroik czy wieniec, którym udekoruje się drzwi do domu. Wybrane elementy np. bukszpan czy bazie mogą też przydać się do ustrojenia koszyczka na Wielką Sobotę. Inną opcją jest zabezpieczenie palmy przed uszkodzeniem i odłożenie jej w bezpieczne miejsce. To element Świąt Wielkanocnych, który można wykorzystywać wielokrotnie. Jeśli jednak według naszej opinii nie nadaje się ona do wykorzystania na przyszły rok można ją zanieść do kościoła, by została spalona. Ponoć powstały z niej popiół wykorzystuje się do posypywania głów wiernych podczas Środy Popielcowej.