Najczęstsze choroby oczu
Spis treści:
Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), upośledzenie wzroku dotyczy nawet niemal 300 milionów ludzi na całym świecie. Do najczęstszych chorób oczu należą m.in. zaćma, jaskra oraz zwyrodnienie plamki żółtej. W niniejszym artykule pogłębiamy ten temat i omawiamy kilka najczęstszych chorób oczu oraz sposoby ich leczenia.
Choroby oczu u ludzi – jaskra
Jaskra to poważna choroba oczu, która może prowadzić do trwałej utraty wzroku. Początkowo zwykle przebiega bezobjawowo i rozwija się bardzo powoli. Z czasem objawia się stopniowym zawężeniem pola widzenia, zauważalnymi tęczowymi pierścieniami wokół źródeł światła (tzw. efekt halo), zamglonym widzeniem, a niekiedy także tępym bólem oka i bólem głowy. Niepokojące mogą być również zaburzenia widzenia skutkujące przypadkowym uderzaniem o napotkane przedmioty.
Kluczową przyczyną jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie w oku powodujące zanik warstwy włókien nerwowych siatkówki, tworzących następnie nerw wzrokowy. Zanik poszczególnych pęczków włókien nerwowych powoduje utratę części postrzeganego obrazu – powstają ubytki w polu widzenia.
Postępujące obumieranie włókien nerwowych siatkówki prowadzi do stopniowego poszerzania się tych ubytków. Dochodzi wówczas do nieodwracalnego zaniku nerwu wzrokowego, gdyż zniszczone elementy nerwowe oka nie odtwarzają. W konsekwencji powoduje do całkowitą utratę widzenia w tym oku.
Do czynników podwyższających ryzyko zachorowania na tę podstępną chorobę oczu należą: cukrzyca, długotrwały stres, nadciśnienie czy palenie papierosów.
Jaskrę można leczyć farmakologicznie za pomocą specjalnych kropli obniżających ciśnienie w oczach, laserowo, a także operacyjnie.
Choroby oczu – zaćma
Najczęściej chorobą oczu jest zaćma nazywana również kataraktą. Gdy postępuje, prowadzi do częściowego bądź całkowitego zmętnienia soczewki oka. Należy pamiętać, że soczewka naturalnie z wiekiem traci swoją dawną przejrzystość, w wyniku czego do oka przedostaje się mniej światła, ograniczeniu ulega nasycenie kolorów, obniża się kontrast, aż w końcu chory stopniowo przestaje widzieć. Najczęstszą przyczyną zaćmy jest zatem starzenie się organizmu i towarzyszące mu zaburzenia metaboliczne – dochodzi do denaturacji i degradacji białek tworzących soczewkę. Najliczniejszą grupą pacjentów, w których rozpoznaje się zaćmę stanowią osoby po 60. roku życia.
Wśród dodatkowych przyczyn zaćmy wymienia się m.in. częste stany zapalne oraz urazy oczu, pracę w szkodliwych warunkach, choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca), stosowanie leków steroidowych.
Aby uniknąć całkowitej utraty wzroku, konieczne jest podjęcie leczenia. Jedynym skutecznym leczeniem zaćmy jest metoda ultradźwiękowej fakoemulsyfikacji – zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu zmętniałej soczewki i następnie wszczepienie nowej przeziernej soczewki.
Choroby oczu u ludzi – zwyrodnienie plamki żółtej
Jedną z często występujących chorób oczu jest także zwyrodnienie plamki żółtej związane z procesem starzenia się organizmu. Pierwsze objawy choroby można zauważyć już w okolicach 50. urodzin, choć uważa się, że najbardziej narażone są na nią osoby, które skończyły 60 lat. Wśród czynników ryzyka wymienia się m.in. choroby układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze), cukrzycę i otyłość.
Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba oczu, która związana jest z centralną częścią siatkówki, odpowiedzialną za wyraźne widzenie. Typowymi objawami choroby są: pogorszenie widzenia, zniekształcenia prostych linii, wykrzywianie obrazów, plamy przed oczami i wyraźnie odczuwalny dyskomfort np. podczas czytania, spoglądania na zegarek czy prowadzenia samochodu.
Choroby oczu – retinopatia cukrzycowa
Do wystąpienia retinopatii cukrzycowej dochodzi w wyniku patologicznych zmian zachodzących w naczyniach krwionośnych siatkówki, które wywołane są wysokim stężeniem glukozy we krwi.
Retinopatię cukrzycową dzielimy na 3 typy: retinopatię proliferacyjną, przedproliferacyjna i nieproliferacyjną. Każdy typ cechuje się innymi zmianami i zaawansowaniem choroby. Retinopatia nieproliferacyjna oznacza zmiany mniej zaawansowane, niezagrażające utratą wzroku, natomiast retinopatia proliferacyjna grozi utratą wzroku. Pierwszymi objawami choroby, które z czasem mogą się pogłębiać są: pogorszona ostrość oglądanych obrazów, trudności z widzeniem w jasnych pomieszczeniach, a także charakterystyczne plamki w polu widzenia. W leczeniu retinopatii cukrzycowej dąży się do normalizacji poziomu glukozy we krwi. W retinopatii cukrzycowej dochodzi do powstania m.in.: mikrotętniaków, wysięków, wybroczyn, niedrożności naczyń, neowaskularyzacji i krwotoków, które mogą doprowadzić do odwarstwienia lub przedarcia siatkówki.
Choroby oczu – zapalenie spojówek
Zapalenie spojówek to choroba, która może mieć podłoże infekcyjne lub bezinfekcyjne. Pierwsze wywoływane jest przez bakterie, wirusy lub grzyby, zaś drugie jest wynikiem kontaktu z alergenem.
Zapalenie spojówek o podłożu bakteryjnym i wirusowym jest zaraźliwe. Aby zarazić się zapaleniem spojówek musi dojść do kontaktu z osobą chorą. Najłatwiej wirusy i bakterie można przenieść do oczu przez dotyk. Należy pamiętać, że znacznie bardziej zakaźne jest zapalenie spojówek wywołane przed adenowirusy, które zazwyczaj rozwijają się w ciągu kilku-kilkunastu dni i od samego początku są zaraźliwe. Aby uniknąć zachorowania, należy szczególną uwagę przykładać do higieny. Zapalenie spojówek należy leczyć – w takiej sytuacji zawsze udaj się do lekarza okulisty i rozpocznij prawidłowe leczenie. Konieczne może się włączenie antybiotyków lub innych preparatów farmakologicznych np. w formie kropli do oczu, których zadaniem jest zmniejszenie obrzęku i przekrwienia spojówek.
Zupełnie inaczej wygląda sprawa z alergicznym zapaleniem spojówek. Choroba ta jest związana z indywidualnymi alergiami i w związku z tym nie można się nią zarazić.
Zapalenie rogówki
Najczęstszą przyczyną infekcyjnego zapalenia rogówki jest przerwanie ciągłości nabłonka rogówki najczęściej w wyniku urazu oka (rogówki), noszenia soczewek kontaktowych, zaburzenia w składzie i wydzielaniu filmu łzowego. Może początkowo dojść do powstawania niewielkich ubytków zewnętrznej warstwy rogówki (nabłonka rogówki), przez które drobnoustroje mogą wnikać w głąb rogówki, doprowadzając do rozwoju zapalenia.
W nieinfekcyjnym zapaleniu rogówki przyczyną bywa alergia, uszkodzenie unerwienia rogówki, choroba autoimmunologiczna bądź choroba układowa, czyli ogólnoustrojowa.
Rodzaje infekcyjnych zapaleń: bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pierwotniakowe. Najczęściej występuje zapalanie bakteryjne i wirusowe.
Objawy: pogorszenie widzenia, wydzielina, zaczerwienienie oka, ból o różnym nasileniu w zależności od rodzaju zapalania, obrzęk powiek, światłowstręt. Należy natychmiast zgłosić się do lekarza i podjąć odpowiednie leczenie w zależności od rodzaju zapalenia.
Powikłania: stałe pogorszenie widzenia po zapaleniu rogówki i przymglenia uniemożliwiające poprawne widzenie.