Nadczynność czy niedoczynność tarczycy – jak rozróżnić choroby?
Spis treści:
Z nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy zmaga się około 22% społeczeństwa. Mimo że oba zaburzenia są często diagnozowane, wciąż są ze sobą mylone, zarówno w kontekście przyczyn, objawów, jak i możliwych konsekwencji. Główną tego przyczyną jest powolny rozwój chorób, przez co ich symptomy mogą w początkowym stadium nie być charakterystyczne.
Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny choroby
Nadczynność tarczycy, czyli hipertyreoza wiąże się z wysokim poziomem trójjodotyroniny i tyroksyny, czyli hormonów tarczycy nazywanych skrótowo T3 i T4. Zaburzenie jest często powiązane ze współwystępującymi chorobami Gravesa-Basedova lub Plummera [1].
Przyczyn nadczynności tarczycy można upatrywać w:
- zaburzeniach metabolicznych,
- zbyt wysokiej podaży T3 i T4 podczas kuracji hormonalnej,
- zaburzeniach w funkcjonowaniu receptorów odpowiedzialnych za wiązanie hormonów,
- zapaleniu tarczycy,
- guzach przysadki mózgowej lub trofoblastu,
- nowotworze tarczycy,
- stosowaniu jodku potasu w nadmiernej ilości.
Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza wiąże się z niedoborem trójjodotyroniny i tyroksyny. Ta postać choroby należy do najczęściej występujących spośród wszystkich schorzeń tarczycy.
Przyczyną niedoczynność tarczycy może być:
- stan zapalny tarczycy,
- zaburzenia pracy przysadki mózgowej lub podwzgórza,
- usunięcie gruczołu tarczycowego,
- stosowanie jodku potasu (np. w czasie skażenia radiacyjnego),
- niewystarczająca podaż jodu w diecie,
- napromieniowanie szyi,
- stosowanie niektórych środków farmakologicznych (np. tyreostatyków).
Nadczynność i niedoczynność tarczycy – objawy choroby
Osoby, u których rozwija się nadczynność tarczycy, zwykle stają się nadpobudliwe, mają problemy z koncentracją i zasypianiem. Masa ciała ulega redukcji bez wyraźnych przyczyn i przy jednoczesnym większym niż dotąd apetycie. Często nadczynności tarczycy towarzyszy biegunka, nadmierna potliwość i zaburzenie rytmu pracy serca (kołatanie serca). U kobiet dochodzi dodatkowo do zaburzenia cyklu miesiączkowego [1], a u mężczyzn spada potencja [2].
Niedoczynność tarczycy wywołuje zmęczenie i stale utrzymującą się senność. Nierzadko rozwijają się u chorych stany depresyjne. Skóra zwykle staje się sucha, paznokcie łamliwe, a włosy zaczynają intensywnie wypadać. Osoby zmagająca się z niedoczynnością tarczycy stale odczuwają chłód, zmagają się z zaparciami i tyciem pomimo redukcji kaloryczności posiłków [1]. Może również wystąpić uczucie mrowienia, a nawet parestezje, czyli czucie opaczne [3].
Nadczynność i niedoczynność tarczycy – konsekwencje zaniechania leczenia
Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy wymagają diagnostyki i podjęcia leczenia. Zaniechanie terapii nadczynności tarczycy może doprowadzić do zaburzeń pracy serca, a niekiedy nawet wywołać przełom tarczycowy, którego konsekwencją może być niewydolność wielonarządowa, aż wreszcie śmierć [4]. Natomiast niedoczynność tarczycy może doprowadzić do śpiączki hipometabolicznej połączonej z niewydolnością wielonarządową, co również stwarza stan zagrażający życiu [3].
Bibliografia:
- M. Liskowska, Leczenie chorób tarczycy. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej, Łódź 2018.
- A. Syrenicz, M. Syrenicz, Nietypowe postacie nadczynności tarczycy, „Endokrynologia Polska” 2006, nr 5 (57), s. 518–524.
- K. Łącka, A. Czyżyk, Leczenie niedoczynności tarczycy, „Farmacja Współczesna” 2008, nr 1, s. 222–230.
- P. Miśkiewicz, Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny, leczenie nadczynności tarczycy, stężenie TSH, FT3 i FT4 we krwi, https://www.mp.pl/nadczynnosc-tarczycy, dostęp: 14.11.2022 r.
Artykuł sponsorowany
Oceń ten artykuł:
(23 głosów, średnia: 4,48 z 5)
zapisuję głos...