Menopauza – wszystko, co powinnaś o niej wiedzieć – wyjaśnia ekspert Dr N. Med. Rafał Kuźlik
Kobietę, a raczej jej okresy życia, porównałbym do drzewa owocowego. Na początku, w jej dzieciństwie, jest jak wiosenny pąk- jeszcze zielony ale już piękny i zwiastujący nadejście lata. Po tym czasie z dziecka staje się kobietą. Jest pięknym i pachnącym kwiatem i osiąga dojrzałość do dania życia kolejnym drzewom. Kiedy lato przemija pojawia się jesień pokazująca prawdziwy owoc, który powstał z owego kwiatu. Jest piękny w barwie ale i swoim smaku. To jest właśnie menopauza.
Menopauza z medycznego punktu widzenia
Z medycznego punktu widzenia możemy o niej mówić jeśli upłynął rok od ostatniego krwawienia miesięcznego lub kiedy wartość hormonu FSH oznaczonego z surowicy krwi jest podwyższona i świadczy o wygaśnięciu funkcji jajników. U kobiet, które lepiej się czują mając comiesięczne krwawienie, „miesiączke” można wywołać odpowiednio dobranym leczeniem w przypadku kilkutygodniowego opóźnienia jej wystąpienia, jednakże po uprzednim oznaczeniu wartości FSH i negatywnym teście ciążowym.
Menopauza: czas prawdziwej wolności dla kobiety
Okres menopauzy w życiu kobiety porównałbym także do czasu prawdziwej wolności. Jest już ona na tyle dojrzałą, że zna swoje oczekiwania a jednocześnie nie musi się obawiać o zajście w ciążę. W związku z tym jej życie seksualne może stać się ciekawszym.
Ciemne strony menopauzy. Fizyczne i medyczne skutki
Niestety jak wszystko w życiu tak i w tym przypadku są także ciemne strony menopauzy. Ze względu na obniżony poziom hormonów jajnikowych, w szczególności estrogenów, dochodzi do zmian organicznych. Najczęściej spotykanymi są „uderzenia gorąca” będącymi objawem rozszerzania się naczyń krwionośnych. Kolejnym może być suchość śluzówki pochwy i związane tym dolegliwości podczas współżycia oraz zmniejszenie jędrności skóry czy osłąbienia włosów. Objawy te nie zagrażają życiu ale mogą obniżyć jego jakość.
Inaczej mają się kwestie związanie z funkcjonowaniem narządów wewnętrznych. Tutaj niestety dobiegł końca mechanizm ochronny estrogenów w stosunku do układu sercowo-naczyniowego i kobiety po menopauzie są w równym stopniu co mężczyźni narażone na zawał serca czy udar mózgu. Właśnie z tego ostatniego powodu bardzo ważnym jest zastosowanie hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM), która powinna być stosowana od momentu jej rozpoznania (rok od ostatniej miesiączki lub podwyższona wartość FSH) i kontynuowana przez co najmniej 5 lat. Uważa się, że ten okres czasu wystarcza do znacznego zmniejszenia ryzyka umieralności z powodu ww chorób. Na to leczenie składają się dwa preparaty- pochodne estrogenu i progesteronu. Te drugie mają działanie ochronne wobec błony śluzowej jamy macicy (endometrium) i w związku z tym u kobiet, które przeszły zabieg usunięcia macicy stosowane są jedynie estrogeny. Takie postępowanie ma wiele zalet ale nie jest pozbawione ryzyka. Stąd może powstał mit o szkodliwości hormonalnej terapii. Żadne leczenie nie jest pozbawione ryzyka jednak może i powinno być stosowane jeśli zyski z terapii przeważają ryzyko działań niepożądanych. Dlatego pacjentki stosujące takie preparaty są objęte stałą opieką medyczną.
Regularne badania w okresie menopauzy
Chociaż 5-letni okres stosowania nie zwiększa znamiennie statystycznie ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe piersi czy trzonu macicy, to panie stosujące HTM powinny podlegać co najmniej corocznej kontroli (usg transwaginalne, usg piersi i ew. mammografia). Terapia menopauzy nie powinna zaburzać innego leczenia jak endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy), czy kardiologiczne (np. nadciśnienie tętnicze). Pacjentki powinny stosować dotychczasowe terapie bez zmian ale ich lekarz prowadzący winien być poinformowany o włączeniu dodatkowego leczenia hormonalnego. Co powinno zwrócić uwagę pacjentki stosującej, jak i tej nie stosującej po menopauzie HTM? Każde pojawienie się krwawienia z dróg rodnych. Nie istnieje coś takiego jak „powrót miesiączki”. Każde krwawienie wymaga konsultacji ginekologicznej i wykonania usg transwaginalnego. Czasem wymagane jest wykonanie biopsji endometrium (lub wyłyżeczkowania jamy macicy) w celu histologicznej oceny stanu śluzówki macicy. Przy nieprawidłowym wyniku należy odstawić stosowaną terapię i poddać się odpowiedniemu leczeniu pod kontrolą ginekologa.
Dla kogo jest hormonalna terapia menopauzalna?
Dla kogo jest ta terapia? Dla każdej kobiety po menopauzie, która nie ma przeciwwskazań. Do tych ostatnich należą m.in. choroby nowotworowe hormonozależne, jak rak piersi, endometrium (trzonu macicy) czy jelita grubego lub żołądka. Takiej terapii nie mogą stosować pacjentki cierpiące z powodu zakrzepicy lub mające taką w swojej historii. Do przeciwwskazań należą także migreny z aurą czy nikotynizm. Ten ostatni zwiększa ryzyko zakrzepicy. Obecnie najnowszą metodą terapii kobiet w wieku okołomenopauzalnym i po menopauzie jest stosowanie hormonów bioidentycznych (bioidentical hormones). Lecząc pacjentki na całym świecie, w tym w USA czy Dubaju, oraz uczestnicząc w wielu międzynarodowych konferencjach spotykam się z rosnącym zainteresowaniem takim leczeniem tak wśród pacjentek, jak i lekarzy. W Polsce dostępne są preparaty syntetyczne ale cały czas niosące wiele korzyści. Mają one różne formy – tabletki, plastry albo proszek w sprayu.
Istnieje jednak wiele kobiet, które z jakiegoś powodu nie mogą stosować HTM albo już ją zakończyły i cierpią z powodu np. suchości pochwy, nietrzymania moczu lub/i osłabionej satysfakcji z życia seksualnego. W takim przypadku w sukurs tym paniom przychodzą zabiegi z zakresu ginekologii estetycznej. Mówię tu o laseroterapii, osoczu bogatopłytkowym (PRP), czy w mojej ocenie najlepszemu rozwiązaniu – radiofrekwencji (zabiegi ThermiVa). Takie terapie pozwalają na przywrócenie naturalnego nawilżenia pochwy, zmniejszenie się lub ustąpienie objawów nietrzymania moczu i poprawę jakości życia seksualnego.
Jak widać powyżej dzisiejsza medycyna znajduje wiele rozwiązań dla pań znajdujących się w pomenopauzalnym okresie swojego życia i pozwala na normalne funkcjonowanie, jednakże pod warunkiem dbania o regularne wykonywanie badań kontrolnych u ginekologa.
Dr N. Med. Rafał Kuźlik, Saskamed.pl
Ginekolog-Położnik oraz specjalista z zakresu ginekologii plastycznej i rekonstrukcyjnej z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem zawodowym.
Oceń ten artykuł:
(17 głosów, średnia: 4,71 z 5)
zapisuję głos...