Przyczyny, objawy i leczenie nietolerancji laktozy

Nietolerancję laktozy ma aż 37% populacji, a więc co trzeci Polak. Po kilku godzinach po wypiciu mleka zaczyna boleć Cię brzuch, masz biegunkę, wymiotujesz, a w jelitach coś się przelewa? Takie dolegliwości świadczą, że Ty też możesz mieć ten problem! Jak wygląda leczenie nietolerancji laktozy? Sama rezygnacja z mleka nie wystarczyć. Niezbędne są też testy diagnostyczne. Określą typ nietolerancji, bo mamy ich aż 3. W naszym artykule przeczytacie o przyczynach, objawach i leczeniu nietolerancji laktozy.

Laktoza – co to za substancja?

Laktoza to cukier występujący w mleku, zbudowany z dwóch cząsteczek – glukozy i galaktozy. Żeby nasz organizm mógł strawić laktozę, musi ją najpierw rozłożyć na dwie, prostsze substancje. Wykorzystuje do tego celu laktazę – enzym produkowany w jelicie cienkim. Czasem jednak, w efekcie pewnych nieprawidłowości, mamy niedobory laktazy i cukier mleczny nie rozkłada się, a ulega fermentacji bakteryjnej w jelitach.

Ból brzucha, wzdęcia, biegunka – nietolerancja laktozy i jej objawy

Osoby z nietolerancją laktozy najczęściej skarżą się na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – charakterystyczne przelewanie się i ból brzucha, biegunkę, nudności, wymioty czy odbijanie się. Poza tymi objawami przy nietolerancji laktozy mogą wystąpić również problemy ze skupieniem uwagi, bóle kostno-stawowe, egzema czy osteoporoza. Maluchy chorujące na nietolerancję laktozy mają często poparzoną skórę w okolicach odbytu, z powodu oddawania bardzo kwaśnych, „pienistych” i luźnych stolców – tzw. fermentacyjnych.

Nietolerancja laktozy – trzy rodzaje problemu

Laktoza jest najbardziej aktywna w wieku noworodkowym i niemowlęcym, kiedy dziecko karmione jest piersią. W kolejnych latach życia aktywność tego enzymu spada. U niektórych spadek ten jest jednak zdecydowanie bardziej wyraźny. Dotyczy to osób posiadających mutację w genie LCT, dotkniętych pierwotną nietolerancją laktozy, zwaną też hipolaktazją typu dorosłego. Obecny w genie defekt jest przyczyną częściowego niedoboru enzymu laktazy. Organizm takiej osoby jest w stanie rozłożyć tylko niewielką ilość cukru mlecznego.

Bywa i tak, że nietolerancja laktozy ma charakter wrodzony i dziecko już od momentu narodzin nie trawi cukru zawartego w mleku. Wówczas mamy do czynienia z tzw. alaktazją, oznaczającą całkowity brak enzymu laktazy w organizmie. Przy tym typie nietolerancji już nawet minimalna dawka laktozy może być bardzo szkodliwa.

Mamy jeszcze tzw. nabytą nietolerancję laktozy. Charakteryzuje się ona tym, że z czasem sama ustępuje. Co jest jej przyczyną? Chwilowa nietolerancja laktozy może wystąpić np. po przebytej „jelitówce” lub atybiotykoterapii. Po odbudowaniu się błony śluzowej jelita, cukier mleczny znów zaczyna być prawidłowo trawiony.

Warto dodać, że nietolerancja laktozy może współwystępować również z innymi chorobami, np. celiakią. Dlatego, jeśli zauważymy, że mamy problem z trawieniem cukru mlecznego, powinniśmy się przebadać również pod jej kątem.

Leczenie nietolerancji laktozy– diagnostyka

Przyczyny, objawy i leczenie nietolerancji laktozy

Podstawowym badaniem wykonywanym przy podejrzeniu nietolerancji laktozy jest wodorowy test oddechowy. Robi się go, ponieważ w wyniku fermentacji laktozy zaczyna wydzielać się wodór, który jest obecny w wydychanym powietrzu. Wodorowy test oddechowy jest jednak badaniem mało komfortowym. Przede wszystkim wymaga dużych przygotowań i trwa ponad 2 godziny. W czasie badania od pacjenta aż 3-krotnie pobierana jest próbka wydychanego powietrza – pierwszą pozyskuje się jeszcze przed podaniem laktozy, drugą po upływie 60 minut, a trzecią po kolejnych 60 minutach. Pacjent musi przyjść na czczo, nie wolno mu też przed badaniem przyjmować określonych leków i wykonywać niektórych badań. Niedostosowanie się do tych wymogów, grozi uzyskaniem fałszywego wyniku.

Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest badanie DNA, do którego przygotowywać się nie trzeba, a wynik jest zawsze wiarygodny. Pobranie próbek do testu genetycznego trwa moment i może odbywać się w domu. Badanie to potrafi również wskazać typ nietolerancji laktozy, co jest bardzo istotne przy planowaniu leczenia. Badanie genetyczne jednoznacznie potwierdza lub wyklucza obecność mutacji w genie LCT. Dzięki temu dowiadujemy się, czy musimy już do końca życia unikać laktozy, czy możemy ją wyeliminować tylko na chwilę.

Podstawa leczenia – dieta

Jak wygląda leczenie nietolerancji laktozy? Co należy robić, gdy nie trawimy cukru mlecznego? Na rynku dostępne są różnego typu preparaty z laktazą w składzie, którymi chory może się wspomagać. Jeśli jednak chorujesz na nietolerancję laktozy, to tylko wyeliminowanie pewnych grup produktów pozwoli Ci pozbyć się objawów choroby. I nie chodzi tu tylko o wyeliminowanie mleka i przetworów mlecznych. Laktozę znajdziemy bowiem również w wędlinach, parówkach, frytkach, wielu słodyczach czy w lekach. Istotne jest więc bardzo uważne czytanie etykiet i zapoznawanie się ze składem produktu.

Badanie DNA można zrobić na stronie testDNA.