Problemy wychowawcze: Kto tu jest niegrzeczny? Co robią źle … rodzice?

Kiedy nasze dziecko zachowuje się inaczej niż byśmy tego chcieli, mówimy że jest niegrzeczne i ocenami jego zachowanie jako złe. Tak samo jeśli jest nam posłuszne, to mówimy o tym że zachowuje się dobrze i jest grzeczne, ale czy zastanawiamy się jakimi motywami kieruje się dziecko, i co powoduje że jest grzeczne lub niegrzeczne? Warto przez chwilę nad tym się zastanowić.

Ile razy zdarzyło ci się powiedzieć: „Spójrz na Krzysia, widzisz jaki jest grzeczny? Nie to co Ty” Lub „Kasia jest dziś okropnie niegrzeczna” czy „Bądź dziś grzeczny w przedszkolu.” Takie określenia stosujemy do dzieci już od najmłodszych lat. Używają ich nawet nauczyciele, nianie czy przedszkolanki i opiekunowie.

Czy dorośli są grzeczni?

Kiedy ostatnio zapytałaś się swojej koleżanki czy była dziś grzeczna, lub zwróciłaś mężowi uwagę, że był bardzo niegrzeczny podczas obiadu? A kiedy ostatnim razem twój przełożony powiedział Ci, że byłaś dziś w pracy bardzo grzeczna? Na pewno sama idea powiedzenia komuś dorosłemu, że jest niegrzeczny wydaje ci się śmieszna. Nic w tym dziwnego. W końcu są to określenia stosowane tylko do dzieci. Oczywiście, może się zdarzyć, że powiemy komuś że zachował się niegrzecznie, ale będzie to ocenienie samego zachowania, a nie osoby. Ocena osoby dorosłej sformułowaniami grzeczny/niegrzeczny skończyłaby się prawdopodobnie z odpowiedzią „Proszę nie traktować mnie jak dziecka”.  A co ma powiedzieć oceniane dziecko? W końcu to też człowiek, a my dokonujemy jego oceny i nakładamy na nie etykietkę której później trudno się mu pozbyć.

„Warto zastanowić się jak dzieci rozumieją słowo grzeczny i niegrzeczny – mówi Violetta Kruczkowska – licencjonowany, oficjalny reprezentant Gordon Training International w Polsce, psycholog i psychoterapeuta. – Jest to przecież etykietka, którą dorośli przyklejają dzieciom i tak oto mamy: Olę- grzeczną dziewczynkę i Marka – niegrzecznego chłopca. Etykietka rośnie razem z dzieckiem, ale jak trudno się jej pozbyć, wie tylko jej „nosiciel” – dodaje.”

Co jest grzeczne a co nie?

Jak widzimy określenia grzeczny/niegrzeczny dotyczą w naszych słownikach tylko dzieci. Jest to związane z tym jak tradycyjnie dorośli traktują dzieci. Dziecko zachowuje się tak jak my tego chcemy- Jest grzeczne. Zachowuje się inaczej niż tego chcemy- Jest niegrzeczne. Ten zero-jedynkowy pogląd na małych ludzi jest dla nich okropnie krzywdzący, gdyż zapominamy przez to że są to tak samo jak my istoty o własnych potrzebach oraz własnej woli. Oceniamy zachowanie dziecka tylko przez pryzmat konsekwencji jakie my ponosimy, a nie przez ich własne pragnienia i potrzeby.

„Dopiero gdy rodzice zaczną rozpatrywać zachowanie swoich pociech w nowych kategoriach, docenią logikę pewnych niesiłowych rozwiązań metodą bez przegranych dr T. Gordona – podkreśla V.Kruczkowska. – Te z kolei pomogą w radzeniu sobie z nieakceptowanymi zachowaniami i przyczynią się do poprawy relacji w rodzinie: – dodaje.