Kampania #PlantHealth4Life wróciła! Europa jednoczy swoje wysiłki na rzecz zdrowia roślin, bioróżnorodności oraz gospodarki

Rozpoczynamy drugi rok kampanii #PlantHealth4Life. Jej celem jest zwiększenie świadomości dotyczącej zdrowia roślin wśród mieszkańców Europy i wzbudzenie w nich poczucia zbiorowej odpowiedzialności za ich wspólne dobro. Głównym jej hasłem jest wezwanie: „Dbaj o zdrowie roślin, chroń życie”. Kampania prowadzona jest przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), Komisję Europejską (KE) i 22 organizacje partnerskie działające w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej. W tym roku działania kampanii realizowane będą również w Polsce!

W jaki sposób zdrowie roślin wpływa na nasze życie?

Rośliny stanowią 80% żywności, którą spożywamy na co dzień. Wytwarzają także 98% tlenu, którym oddychamy. Ale to nie wszystko – zdrowe rośliny oznaczają dobre plony w rolnictwie. To z kolei wpływa na dostępność żywności oraz jej ceny dla konsumentów. Zmiana klimatu i działalność człowieka, taka jak handel i podróże, wywierają silną presję na rośliny. Rozprzestrzenianie się szkodników i chorób roślin może mieć katastrofalne skutki gospodarcze i środowiskowe.

Węgorek sosnowiec (Bursaphelenchus xylophilus) – główny sprawca groźnej choroby więdnięcia sosny – jest uznawany za jednego z najgroźniejszych szkodników drzewostanów sosnowych Europy. W trakcie obrotu handlowego może być łatwo przenoszony przez pewne rośliny, pozyskane z nich drewno, a także przez drewniany materiał opakowaniowy DMO (np. palety), powszechnie wykorzystywany do przewożenia towarów.

Agrofagi to szkodniki, bakterie, wirusy i grzyby szkodliwe dla roślin. Są wskazane w przepisach UE jako stanowiące zagrożenie fitosanitarne dla roślin uprawianych w Unii lub obecnych w środowisku. Przykładowo: z zasiedlonych przez agrofaga opakowań nicienie mogą zostać przeniesione na pobliskie drzewa, co zagraża katastrofą gospodarczą i ekologiczną w lasach iglastych w Polsce. Do takiej sytuacji właśnie doszło w Portugalii, a w jej wyniku nicień rozprzestrzenił się na cały kraj. Prawie 70% obszaru zalesionego w Polsce stanowią lasy iglaste, w których dominuje sosna zwyczajna (Pinius silvestris) – żywiciel tego nicienia. Wprowadzenie węgorka sosnowca do Polski mogłoby spowodować straty liczone w miliardach złotych. Samo odtworzenie lasów jest procesem długotrwałym, trwającym dziesiątki lat.

Aby zapobiegać wprowadzeniu na terytorium Unii Europejskiej towarów pochodzenia roślinnego porażonych przez agrofagi każdego dnia inspektorzy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (krajowa organizacja ochrony roślin działająca w Polsce – www.piorin.gov.pl) przeprowadzają graniczne kontrole fitosanitarne. Tylko w 2023 roku inspektorzy zatrzymali 428 przesyłek, które nie spełniały wymogów unijnych.

Podejmowanie działań, które mają na celu zapobieganie, jest skuteczniejszym podejściem niż próba ich zwalczania, gdy już pojawią się na uprawach czy w środowisku. W niektórych przypadkach nie da się odwrócić zniszczeń. Dzięki temu, że postawmy na profilaktykę, możemy zadbać o to, aby niebezpieczne agrofagi nie przekroczyły granic UE.

Tymczasem wielu obywateli Europy wciąż nie ma wystarczającej świadomości na temat tego, dlaczego zdrowie roślin jest tak ważne. Celem kampanii #PlantHealth4Life jest podniesienie zbiorowej świadomości na temat zagrożeń dla zdrowia roślin oraz roli, jaką każdy z nas musi odegrać, aby je ochronić.

Zdrowie roślin ma wpływ nie tylko na środowisko, gospodarkę i europejski łańcuch żywnościowy, ale także na naszą teraźniejszość i przyszłość. Dbając o zdrowie roślin, chronimy życie. Dlatego z dumą patrzymy na zaangażowanie Europejczyków w ten temat, czego dowodem jest bezprecedensowy udział państw członkowskich w kampanii #PlantHealth4Life – powiedział Tobin Robinson, kierownik Działu EFSA ds. Roślin,

który przedstawi kampanię podczas sympozjum pt. „Zdrowie roślin bez granic” zorganizowanego 15 maja br. w Brukseli przez belgijską prezydencję Rady UE.

Świadomi, dobrze poinformowani na temat zdrowia roślin obywatele Europy mogą pomóc w ochronie i zachowaniu naszej różnorodności biologicznej – stwierdziła Claire Bury, zastępczyni dyrektora generalnego ds. zrównoważonego rozwoju żywności w DG SANTE. – Zdrowie roślin jest priorytetem Komisji Europejskiej w ramach podejścia „Jedno zdrowie”. Informując ludzi o tym, jak ważne jest, aby nie wprowadzać szkodników do Unii Europejskiej i ucząc ich, jak podejmować odpowiednie działania, razem będziemy mogli coś zmienić”.

Zaangażuj się!

Działania podejmowane przez każdego Europejczyka są kluczowe dla utrzymania zdrowia roślin. Odwiedź stronę internetową kampanii #PlantHealth4Life i dowiedz się, w jaki sposób możesz chronić zdrowie roślin. Znajdziesz tu informacje dostępne we wszystkich unijnych językach, w tym materiały prasowe, posty w mediach społecznościowych oraz filmy, które możesz udostępnić na swoich kanałach.

W tym roku kampania skierowana jest w szczególności do:

• Osób podróżujących poza granice Unii Europejskiej
  Podróżujesz poza granice UE? Jeśli podczas swoich zagranicznych przygód znajdziesz egzotyczną roślinę, która skradnie Twoje serce, zrób jej zdjęcie – nie zabieraj nasion ani żadnych jej części w podróż powrotną. Przewożąc w bagażu rośliny, ich części lub nasiona, możesz zabrać ze sobą pasażerów na gapę – nieznane w Europie szkodniki i choroby roślin.
• Entuzjastów roślin
  Agrofagi mogą się również przedostawać przez granice Europy na roślinach, które kupujemy do naszych domów i ogrodów, jeśli nie zostały sprawdzone i nie posiadają odpowiednich certyfikatów. Gdy kupujesz w sieci rośliny spoza terytorium Unii Europejskiej, upewnij się, że pochodzą ze sprawdzonych źródeł i posiadają świadectwo fitosanitarne.
• Rodziców
  Warto rozmawiać o znaczeniu roślin ze swoimi dziećmi, aby sprawić, że przedstawiciele młodszego pokolenia staną się ambasadorami swojego zdrowia.
  W nadchodzących miesiącach dostępnych będzie wiele możliwości wzięcia udziału w kampanii – będzie obecna na targach, wystawach i w szkołach w uczestniczących krajach. Sprawdź krajową stronę internetową kampanii, aby się dowiedzieć, co się dzieje w Polsce, i być na bieżąco z aktualnymi informacjami!

O kampanii

#PlantHealth4Life to opracowana na wniosek Komisji Europejskiej wieloletnia kampania oparta na dogłębnej analizie poglądów oraz zachowań związanych ze zdrowiem roślin w całej Unii Europejskiej. W tym roku kampania obejmie 21 państw członkowskich i jeden kraj kandydujący, dwukrotnie zwiększając swój zasięg z poprzedniego roku. Te kraje to: Belgia, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Irlandia, Łotwa, Litwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry i Czarnogóra.

Źródło: EFSA

O EFSA

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) jest agencją Unii Europejskiej utworzoną w 2002 r. Działa ona w charakterze bezstronnego źródła doradztwa naukowego dla podmiotów zarządzających ryzykiem oraz informowania o zagrożeniach związanych z łańcuchem dostaw żywności.
Urząd współpracuje z zainteresowanymi stronami, aby promować spójność unijnego doradztwa naukowego. Zapewnia również podstawę naukową dla przepisów ustawowych i wykonawczych. Działa w celu ochrony europejskich konsumentów przed zagrożeniami związanymi z żywnością – od uprawy do spożycia.