Jak suplementacja aminokwasów wpływa na nasz organizm?

Jakie jest zadanie aminokwasów w organizmie?

Z czysto chemicznego punktu widzenia aminokwasy są pochodnymi kwasów organicznych, w których przynajmniej jeden obecny atom węgla zastąpiła grupa aminowa. Podstawową ich rolą jest budowanie peptydów (produktów reakcji aminokwasów) i białek. Na tym jednak ich zadania się nie kończą.

Ich metabolity uczestniczą w przemianach węglowodanów i lipidów, a same aminokwasy są prekursorami hormonów, a więc związkami, z których powstają nowe. W tym wypadku są to:

• wytwarzane w nadnerczach adrenalina i noradrenalina,
• produkowane przez tarczycę tyroksyna i trójjodotyronina,
• uwalniana przez szyszynkę melatonina.
• histamina,
• serotonina,
• dopamina.

Aminokwasy są ponadto prekursorami dla barwników biologicznych (takich jak hem nadający hemoglobinie czerwonego koloru oraz melanina odpowiadająca za odcień skóry) oraz koenzymów, aż wreszcie dla neuroprzekaźników (np. kwasu GABA, hamującego pobudzenie nerwowe).

Poza rolą prekursora dla innych substancji aminokwasy są substratem reakcji chemicznych, czyli są elementem niezbędnym w produkcji danego związku czy substancji. W tym wypadku stają się substratami w reakcjach syntezowania puryn i pirymidyn (zasad w nukleotydach, czyli podstawowych budulcach DNA i RNA).

Do tego struktura węglowodorowa aminokwasów wykorzystywana jest w procesie syntezy glukozy i ketonów. Mogą też się utleniać do postaci wody lub dwutlenku węgla dostarczając organizmowi energii.

Endogenne i egzogenne – kilka słów o kategoriach aminokwasów

W przyrodzie występuje ponad 300 aminokwasów. Jednak zaledwie 20 z nich zostało wyróżnionych, ze względu na powszechność występowania u ssaków. Podstawowy, i najczęściej stosowany, podział aminokwasów uwzględnia źródło ich pochodzenia.

Aminokwasy endogenne to te, które organizm sam jest w stanie wytworzyć. W grupie tej znajdują się:

• alanina,
• asparagina,
• kwas asparaginowy,
• cysteina,
• glutamina,
• kwas glutaminowy,
• glicyna,
• prolina,
• seryna,
• tyrozyna.

Aminokwasy egzogenne nie są natomiast syntezowane przez organizm. Aby zaspokoić jego zapotrzebowanie na te związki, konieczne jest ich dostarczanie wraz z pokarmem. Są to:

• histydyna,
• izoleucyna,
• leucyna,
• lizyna,
• metionina,
• fenyloalanina,
• treonina,
• tryptofan,
• walina,
• arginina.

Choć więc człowiek (jak i inne zwierzęta) potrzebuje wszystkich aminokwasów spośród dwudziestu wyróżnionych, to, nie jest w stanie sam ich wytworzyć. Taką zdolność mają tylko bakterie oraz rośliny – wszystkie aminokwasy, których potrzebują, syntezują samodzielnie, co nie znaczy, że są źródłem kompletu aminokwasów!

Niektóre z aminokwasów nazywane są względnie endogennymi. To znaczy, że niekiedy zdolność organizmu do ich syntezy jest niewystarczająca w stosunku do bieżącego zapotrzebowania. Tak jest m.in. w przypadku glutaminy. Trwające infekcje, stan po urazie lub operacji, intensywny wysiłek fizyczny, a także choroby zapalne jelit – wszystko to czyni syntezę endogenną glutaminy niewystarczającą. W takim wypadku warto rozważyć suplementację. Aby wesprzeć swój organizm, zastosuj L-glutaminę, czyli glutaminę lewoskrętną. Jest to biologicznie aktywna postać glutaminy, łatwo wchłaniana i wykorzystywana przez organizm.

Jakie zalety ma suplementacja aminokwasów egzogennych?

Niedobory białka w organizmie, a przez to i poszczególnych aminokwasów nie wynikają wyłącznie ze stosowania restrykcyjnych diet redukcyjnych (mówiąc wprost – głodzenia się). Może być to także efekt nieprawidłowego zbilansowania jadłospisu, opierające się na spożywaniu tylko określonych grup produktów (np. frutarianizm) czy zaburzeń wchłaniania.

Zważywszy na omówione funkcje aminokwasów, ich niedobór może doprowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Początkowo może to być tylko zmęczenie, zwiększona nerwowość czy spadek nastroju. Wraz z czasem może dojść do zaburzeń hormonalnych, w układzie krwiotwórczym i funkcjonowaniu organów wewnętrznych.

Jeśli zmagasz się z zaburzeniami wchłaniania jelitowego, jesteś w trakcie lub po restrykcyjnej diecie odchudzającej albo twój organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na poszczególne aminokwasy (np. uprawiasz sport albo pracujesz fizycznie), warto rozważyć suplementację. Dzięki temu dostarczysz organizmowi brakujących składników i wesprzesz jego prawidłowe funkcje. Szczególnie ważne jest dostarczanie organizmowi suplementów egzogennych i względnie endogennych (które organizm nie zawsze wytwarza w wystarczającej ilości). Mowa tu m.in. o L-Glutaminie, która wspiera układ odpornościowy po wysiłku i zapobiega katabolizmowi, czyli uszkodzeniom mięśni podczas wzmożonego wysiłku.

Źródła:

1. D. R. Ferrier, Biochemia, Wydawnictwo Edra Urban&Partner, Wrocław 2018.
2. E. Bańkowski, Biochemia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
3. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02012R0432-20160914&from=ES, dostęp: 28.05.2024 r.

Artykuł sponsorowany.