Gdzie szukać DHA? To szansa na zdrowie wcześniaków

Jedno na dziesięcioro dzieci na świecie przychodzi na świat przed 37. tygodniem ciąży. Wcześniaki wymagają specjalistycznej opieki od pierwszego dnia po urodzeniu, a także po wypisie ze szpitala, czasami przez kilka kolejnych lat życia. Jednym z terapeutycznych czynników zapobiegających wystąpieniu powikłań zdrowotnych, typowych wcześniactwu jest właściwe żywienie. Szczególną rolę we wspomaganiu prawidłowego rozwoju maluchów urodzonych przed terminem odgrywa jeden składnik odżywczy – kwas dokozaheksaenowy (DHA).

Fot: Katarzyna Piwecka – www.katarzynapiwecka.pl

DHA, a także kwas foliowy, jod, żelazo oraz witamina D należą do tzw. grupy BIG FIVE. Co łączy te składniki odżywcze? Ich wpływ na prawidłowy rozwój dziecka od poczęcia został potwierdzony w badaniach naukowych. Jednocześnie niedobór DHA, kwasu foliowego, jodu, żelaza i witaminy D jest powszechny w populacji kobiet w Polsce. Wynika to z faktu, iż niezwykle trudno jest pozyskać optymalną ilość tych składników nawet z dobrze zbilansowanej diety.

Aby dostarczyć rekomendowane dawki substancji z grupy BIG FIVE, kobieta w ciąży musiałaby codziennie spożywać*:

• 1 kg szpinaku (kwas foliowy)
• 2 puszki tuńczyka (DHA)
• 30 żółtek jaj (witamina D)
• litr mleka od krowy, która jadła paszę fortyfikowaną (jod)

Teoria Pierwszego Tysiąca Dni Życia oraz gałęzie nauki, takie jak epigenetyka i nutrigenomika wskazują na związek między żywieniem w okresie prenatalnym a genetyczną predyspozycją do powikłań zdrowotnych w późniejszym wieku, na które szczególnie narażone są wcześniaki. Zdaniem prof. Ryszarda Lauterbacha, wybitnego polskiego neonatologa, Kierownika Oddziału Klinicznego Neonatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, maluch urodzony przed terminem ma szansę rozwijać się prawidłowo i cieszyć się zdrowiem, podobnie jak jego rówieśnicy. Czynnikiem, który temu sprzyja jest środowisko życia, jakie zostało mu zapewnione jeszcze w łonie mamy. Nasza podatność na różne schorzenia, w tym poważne choroby cywilizacyjne, „programowane” są bowiem już w okresie płodowym. Zapewnienie maluchowi odpowiedniej ilości składników odżywczych od poczęcia i później, przez pierwsze 1000 dni życia ma zatem znaczenie terapeutyczne – sprzyja prawidłowemu rozwojowi i zmniejsza ryzyko zdrowotnych powikłań.Właściwe odżywianie – od poczęcia

Gdzie szukać DHA?

Jednym z kluczowych składników sprzyjających zdrowemu dojrzewaniu dzieci, zwłaszcza wcześniaków, które szczególnie narażone są powikłania rozwojowe, jest DHA, należący do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3. Nasz organizm nie posiada mechanizmów syntezy wystarczającej ilości tego składnika, dlatego musimy pozyskiwać go z diety. Popularnym źródłem DHA są ryby morskie, jednak ich spożycie w populacji kobiet w Polsce jest bardzo niskie.

Ponieważ DHA transportowany jest w krwi pępowinowej oraz kobiecym pokarmie, maluch może czerpać je z zasobów organizmu swojej mamy. W krytycznym dla rozwoju dziecka okresie eksperci zalecają wszystkim kobietom w ciąży i  karmiącym piersią profilaktyczną suplementację tego składnika.

Zalecenia suplementacji DHA dla kobiet w okresie ciąży i laktacji**

• 200 mg dziennie
• 400–600 mg DHA dziennie w przypadku niskiego spożycia ryb
• 1000 mg dziennie w przypadku ryzyka przedwczesnego porodu

Rekomendowanym najwrażliwszej grupie konsumentów – mamom i małym dzieciom, bezpiecznym i czystym źródłem DHA są algi morskie . Wybierając suplement, kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny zatem zwracać uwagę nie tylko na ilość, ale również jakość źródeł pozyskiwania zawartych w nim składników odżywczych.

DHA w terapii…

Wpływ DHA na zdrowie dziecka ma charakter wielokierunkowy. Kwas ten buduje i chroni organizm, stanowiąc kluczowy czynnik rozwoju malucha od momentu poczęcia. DHA jest odstawowym składnikiem budulcowym mózgu i siatkówki oka, wpływa na rozwój układu nerwowego, dojrzałość funkcji poznawczych i psychomotorycznych. Ponadto zmniejsza ryzyko wystąpienia astmy, alergii oraz infekcji górnych dróg oddechowych, wykazuje działanie przeciwzapalne i buduje naturalną odporność organizmu***.

DHA odgrywa ważną rolę w prewencji chorób, które szczególnie często dotykają wcześniaki ze względu na niedojrzałość układów ich organizmu. Wpływając na prawidłowy rozwój noworodków, które przyszły na świat przed terminem, kwas ten m.in. zmniejsza ryzyko wystąpienia schorzeń:

• układu nerwowego, takich jak porażenie mózgowe, ADHD, autyzm,
• narządu wzroku, szczególnie retinopatii wcześniaczej,
• układu oddechowego – przewlekłej choroby płuc i wynikającej z niej niewydolności oddechowej i astmy oskrzelowej.

…i profilaktyce

Jak pokazują badania, suplementacja DHA nie tylko sprzyja prawidłowemu rozwojowi dziecka w okresie prenatalnym – oddziałuje również pozytywnie na zdrowie przyszłej mamy. Amerykańscy naukowcy na czele z prof. Susan Carlson wykazali, że DHA z alg (Life’s DHA), dzięki właściwościom przeciwzapalnym, zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu o ponad 85%****.

Każda mama pragnie zapewnić swojemu dziecku najlepszy start w przyszłość. Przedwczesny poród jest dla niej źródłem stresu i zmartwień. Współczesne osiągnięcia medycyny i właściwa opieka nad maluchem od pierwszych dni życia pozwalają zmniejszyć jej niepokój i zwiększyć szansę wcześniaka na długie, zdrowe życie.

***

*Na podstawie wystąpienia prof. Tomasza Paszkowskiego „Kiedy położnik stwarza problem pediatrom?”, wygłoszonego podczas III Międzynarodowej Konferencji Medycznej „Profilaktyka Zdrowotna Medycyną Przyszłości”    
**Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji DHA i innych kwasów tłuszczowych Omega 3 w populacji kobiet ciężarnych, karmiących piersią oraz niemowląt i dzieci do lat 3         
***Na podstawie badań Imhoff-Kunsch et al. 2011 z udziałem ponad 830 niemowląt, których matki przyjmowały w ciąży 400 mg czystego DHA pochodzenia algowego lub placebo    
****Carlson S.E. i wsp. DHA supplementation and pregnancy outcomes. Am J Clin Nutr 2013.