Garnki żeliwne, czy garnki stalowe: które są lepsze i dlaczego?

Garnki to nieodłączny element kuchennego wyposażenia. Właściwy wybór naczyń do gotowania ma ogromny wpływ na powodzenie zmagań kuchennych i smak oraz aromat potraw. Na rynku możemy znaleźć mnóstwo garnków różnych producentów, jednak najpopularniejszymi i najczęściej spotykanymi są garnki żeliwne i te ze stali nierdzewnej. Czym charakteryzują się naczynia wykonane z tychże materiałów, co wziąć pod uwagę wybierając zestaw garnków do swojej kuchni i jakie garnki sprawdzą się lepiej do codziennego gotowania?

Garnki żeliwne i ich charakterystyka

Garnki żeliwne to naczynia, które zyskały na popularności wiele lat temu, gdy do podgrzewania i gotowania potraw wykorzystywało się paleniska i stare kuchnie. Doskonałe właściwości żeliwa zostały docenione także przez producentów naczyń przeznaczonych do codziennego stosowania. Obecnie garnki wykonane z żeliwa można ujrzeć w wielu kuchniach, a naczynia wykorzystuje się zarówno do gotowania zup i przygotowania sosów, jak i do pieczenia mięs, gotowania warzyw, czy nawet wypiekania domowego chleba.

Garnki z żeliwa są niezwykle wytrzymałe i nie mają negatywnego wpływu na smak i aromat potraw. Wiele osób przyznaje, że garnek żeliwny może wręcz zintensyfikować smak dania, gdyż grube naczynie tworzy swego rodzaju ścianę dla potrawy, tworząc miejsce, gdzie przyprawy mogą mocniej wnikać w składniki posiłku.

Warto podkreślić, że garnki żeliwne są odporne na uszkodzenia mechaniczne i mogą być używane zarówno bezpośrednio na palniku, jak i na kuchence indukcyjnej lub w piekarniku. Z tego też względu naczynia te często wykorzystywane są do przygotowywania potraw jednogarnkowych takich jak zapiekanki mięsne i warzywne, pieczenie, bigos, czy risotto. Niezwykle ważną cechą naczyń z żeliwa jest ich szybkie nagrzewanie się, przez co dłużej utrzymują ciepło. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku chęci zaserwowania dań bezpośrednio w garnku lub brytfannie.

W zależności od preferencji można zdecydować się zarówno na garnki wykonane z czystego żeliwa, jak i na garnki emaliowane, pokryte warstwą sproszkowanego szkła z pigmentem. Wykorzystanie emalii umożliwia wyprodukowanie naczyń w różnych odcieniach, dzięki czemu garnki, brytfanny i patelnie mogą świetnie dopasować się designem do wystroju i stylu kuchni. Warto podkreślić, że podstawą długiej żywotności i przydatności garnków żeliwnych jest ich odpowiednie użytkowanie i konserwacja, o czym przeczytasz w dalszej części wpisu.

Czym cechują się garnki ze stali nierdzewnej?

Garnki ze stali nierdzewnej to tuż obok garnków żeliwnych jedne z najpopularniejszych wykorzystywanych w kuchni naczyń. Główną cechą stalowych przyborów jest ich odporność na uszkodzenia mechaniczne – przy codziennym użytkowaniu i standardowym myciu nie powinny wystąpić problemy z zarysowaniami czy ubytkami. Co ważne, garnki ze stali nierdzewnej są odporne na korozję i działanie występujących w potrawach kwasów.

Ważną cechą garnków stalowych jest ich szybkie i równomierne nagrzewanie się oraz doskonała przewodność cieplna. Oznacza to, że naczynia sprawnie osiągają ułatwiającą gotowanie temperaturę, a ryzyko przypalenia potraw w jednym miejscu ograniczone jest do minimum. Co więcej, garnki ze stali nierdzewnej są odporne na działanie zarówno wysokich, jak i niskich temperatur, dzięki czemu można je bez obaw przechowywać w lodówce lub zamrażarce.

Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do niektórych materiałów, stal nierdzewna nie uwalnia żadnych szkodliwych substancji podczas podgrzewania i długiego gotowania posiłków. Wybierając zestaw garnków do kuchni, należy zwrócić uwagę na to, aby pochodziły one od sprawdzonego producenta, który przy wytwarzaniu naczyń nie stosuje mogących przenikać do dań ciężkich stopów metali.

Garnki żeliwne czy stalowe – które wybrać?

Zarówno garnki żeliwne, jak i te wykonane ze stali nierdzewnej, wyróżniają się szerokim zastosowaniem i odpornością na działanie wysokich temperatur. Naczynia mogą być wykorzystywane nie tylko do gotowania na standardowym palniku lub kuchence indukcyjnej, ale także do pieczenia potraw bezpośrednio w piekarniku.

Co więcej, naczynia żeliwne i stalowe są wytrzymałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki zastosowaniu przez producentów solidnych materiałów można mieć pewność, że codzienne użytkowanie garnków, patelni czy brytfann nie będzie powodować zarysowań lub innych mikrouszkodzeń mających wpływ na rozwój korozji, lub bakterii w ściankach naczyń.

Ponadto garnki żeliwne i stalowe doskonale przewodzą ciepło, dzięki czemu szybko się nagrzewają. Umożliwia to sprawne osiągnięcie wymaganej temperatury potraw, ograniczając zużycie gazu lub prądu. Warto podkreślić, że naczynia żeliwne i ze stali nierdzewnej utrzymują ciepło przez długi czas, umożliwiając serwowanie dań bezpośrednio w garnkach.

Biorąc pod uwagę właściwości naczyń wykonanych z obu materiałów, można śmiało stwierdzić, że do codziennego stosowania sprawdzą się zarówno garnki żeliwne, jak i te stalowe. Materiały nie przenikają do posiłków ani nie wpływają negatywnie na ich smak lub aromat. Co więcej, żeliwo i stal nierdzewna są bezpieczne dla zdrowia, a naczynia można bez obaw używać nawet przez wiele lat.

Zastanawiając się, jakie garnki z żeliwa lub stali nierdzewnej wybrać, warto przede wszystkim zwrócić uwagę na jakość produktów. Aby zapewnić sobie zdrowe gotowanie i długą przydatność naczyń, należy wybierać garnki sprawdzonych producentów, stosujących trwałe i dobrej jakości materiały. Przed zakupem naczyń warto także zastanowić się nad ich rozmiarami i designem, aby produkty dobrze komponowały się z wystrojem kuchni.

Jak dbać o garnki żeliwne i stalowe?

Prawidłowe korzystanie z naczyń z żeliwa i stali nierdzewnej ma wpływ nie tylko na długą ich żywotność, ale także na zdrowie osób używających garnków, patelni czy brytfann. Brak odpowiedniego mycia i konserwowania naczyń może przyczynić się do rozwoju korozji lub drobnoustrojów, które następnie będą przenikać do posiłków. Warto więc pamiętać o kilku ważnych zasadach, mających znaczenie dla przedłużenia dobrego stanu naczyń.

Przed pierwszym użyciem garnków żeliwnych lub stalowych należy je umyć z wykorzystaniem ciepłej wody. Do wody można dodać także delikatny i ekologiczny środek myjący. Po dokładnym opłukaniu i wysuszeniu, garnki stalowe będą gotowe do użycia, jednak w przypadku garnków żeliwnych należy zadbać o ich zakonserwowanie.

W tym celu należy rozprowadzić wewnątrz naczynia cienką warstwę oleju spożywczego, a następnie umieścić garnek lub brytfannę w nagrzanym do 200 stopni Celsjusza piekarniku na około 15 minut. Po tym czasie naczynie należy pozostawić do wystygnięcia. Taki zabieg sprawi, że w chropowatą strukturę żeliwa wnikną cząsteczki oleju, zapobiegając przywieraniu potraw i uodparniając naczynie na uszkodzenia mechaniczne.

Aby naczynia stalowe i żeliwne mogły służyć przez wiele lat, konieczne jest także ich prawidłowe użytkowanie. Należy więc zadbać, aby podczas gotowania garnek lub patelnia były dopasowane rozmiarem do średnicy palnika. „Opalanie” naczyń z zewnątrz przyczyni się do ich nadmiernego rozgrzewania, co w przypadku żeliwa może prowadzić do powstawania nierównomiernych rozprężeń, a w konsekwencji do pękania ścianek. Z kolei garnki nierdzewne mogą przypalić się od spodu, a ich ścianki mogą się nieestetycznie przebarwić.

Ważną zasadą jest nienamakanie naczyń wykonanych z żeliwa i używanie do mycia delikatnych detergentów. Żeliwo doskonale absorbuje płyny, przez co zbyt długie utrzymywanie wilgoci w garnku może prowadzić do powstawania korozji. Aby usunąć przypalenia lub inne trudne zabrudzenia, warto zagotować w naczyniu wodę z proszkiem do pieczenia, co ułatwi wyczyszczenie powierzchni. W przypadku garnków stalowych można stosować popularne płyny do naczyń, jednak należy pamiętać, aby do mycia nie używać drucianych szczotek i twardych gąbek.

Choć żeliwo i stal nierdzewna są odporne na uszkodzenia mechaniczne, nierozsądne korzystanie z naczyń może prowadzić do ich zniszczenia. Należy więc pamiętać, aby do mieszania lub krojenia potraw używać silikonowych lub plastikowych przyborów kuchennych, co zapobiegnie powstawaniu zarysowań i ubytków będących miejscem rozwoju bakterii. Ponadto ważne jest, aby do gotowania, smażenia i pieczenia używać choćby minimalnej warstwy tłuszczu, co zapobiegnie przypalaniu się potraw.

Podsumowanie

Garnki żeliwne i stalowe, choć wykonane z różnych materiałów, cechują się podobnymi właściwościami. Ich zastosowanie jest szerokie, a wykorzystanie w produkcji wytrzymałych i odpornych na uszkodzenia tworzyw ma ogromny wpływ na żywotność naczyń. Aby jednak zestawy garnków mogły służyć przez wiele lat, konieczne jest przestrzeganie zasad dotyczących mycia i ich użytkowania. Warto podkreślić, że szczegółowe informacje dotyczące korzystania z garnków żeliwnych lub stalowych zwykle podawane są na stronie internetowej producenta, co ułatwia zapoznanie się z wytycznymi.