Fundacja Pro-Test ujawnia: Koktajl pestycydów w pomarańczach z polskich sklepów – sprawdź, jak się go pozbyć!

fot. freepik

Kupując świeże pomarańcze w sklepie, rzadko zastanawiamy się, co tak naprawdę znajduje się na ich skórce. Okazuje się jednak, że oprócz naturalnej ochronnej warstwy, mogą one zawierać niepożądane substancje chemiczne – pozostałości pestycydów, konserwantów i środków grzybobójczych. Najnowszy test Fundacji Pro-Test wykazał, że owoce cytrusowe sprzedawane w polskich dyskontach, takich jak Lidl i Biedronka, zawierają ślady kilku różnych pestycydów.

Choć ich ilość mieści się w obowiązujących normach, naukowcy ostrzegają przed tzw. „efektem koktajlu” – czyli możliwością wzajemnego wzmacniania się różnych substancji chemicznych, których wpływ na organizm ludzki wciąż nie jest do końca poznany. Wśród wykrytych związków znalazł się m.in. imazalil – fungicyd uznawany za potencjalnie rakotwórczy.

Czy to oznacza, że powinniśmy zrezygnować z pomarańczy, cytryn i mandarynek? Niekoniecznie. Istnieje kilka skutecznych, domowych sposobów na pozbycie się pestycydów ze skórek owoców cytrusowych. Od dokładnego mycia, przez moczenie w specjalnych roztworach, aż po obieranie – sprawdź, jak skutecznie oczyścić owoce przed jedzeniem, by uniknąć spożywania szkodliwych substancji.

fot. freepik

Koktajl pestycydów w pomarańczach z Lidla i Biedronki – są wyniki nowego testu Fundacji Pro-Test

[Warszawa, 19.02.2025]  Zawartość 548 pestycydów w pomarańczach zbadało akredytowane laboratorium na zlecenie Fundacji Pro-Test. Testowane pomarańcze przyjechały do polskich sklepów z Grecji (te oferowane w Biedronce) i z Hiszpanii (te zakupione w Lidlu).

Najważniejsze ustalenia Pro-Test w sprawie pomarańczy obecnych w badanych dyskontach

Badania wykazały, że choć ilość pestycydów obecnych w pomarańczach sprzedawanych w Lidlu i Biedronce mieściła się w obowiązujących normach, to nadal budzi obawy tzw. „efekt koktajlu” – wzajemne oddziaływanie różnych substancji chemicznych, którego skutki dla zdrowia nie są jeszcze w pełni poznane. Szczególnie niepokojąca okazała się obecność imazalilu, wykrytego w owocach z Biedronki. Jest to fungicyd uznawany za potencjalnie rakotwórczy.

Mimo że cytrusy musiały przebyć długą drogę do Polski, paradoksalnie zawierały mniej pozostałości pestycydów niż rodzime jabłka. Dla porównania, w teście przeprowadzonym w marcu 2024 roku jabłka z Lidla miały aż dziewięć różnych pestycydów, a te z Biedronki – cztery, co pokazuje, że problem chemicznych pozostałości dotyczy nie tylko importowanych owoców.

Pełne wyniki testu pomarańczy są dostępne na stronie Fundacji Pro-Test: www.pro-test.pl.

Owoce i warzywa bez chemii – poznaj zdrową piętnastkę, najmniej narażoną na toksyny!

Jak pozbyć się pestycydów z owoców cytrusowych?

Wyniki badań Fundacji Pro-Test wzbudziły niepokój wielu konsumentów. Na szczęście istnieją proste, domowe sposoby, dzięki którym możemy znacząco ograniczyć ilość pozostałości pestycydów na skórkach owoców cytrusowych, zwłaszcza pomarańczy.

Domowe sposoby na pozbycie się pestycydów z pomarańczy, mandarynek i cytryn

Dokładne mycie i szorowanie cytrusów

Pierwszym i najłatwiejszym krokiem jest dokładne umycie owoców pod bieżącą, ciepłą wodą. Można przy tym użyć miękkiej szczoteczki (np. szczoteczki do warzyw lub zupełnie nowej szczoteczki do zębów) i delikatnie wyszorować skórkę. Ten prosty zabieg pozwala pozbyć się nie tylko zabrudzeń, lecz także części pestycydów, które osiadły na powierzchni owocu.

fot. freepik

Dlaczego trzeba myć owoce, jeśli je obieramy – tak jak w przypadku cytrusów?

Wiele osób zastanawia się, czy mycie owoców przed obraniem ma sens, skoro i tak nie będziemy spożywać skórki. Wbrew pozorom, warto umyć nawet te owoce, które zamierzasz obrać. Oto kilka powodów:

• Ryzyko przeniesienia zanieczyszczeń: Podczas obierania, szczególnie przy pomocy noża, łatwo przenieść pozostałości pestycydów, brud czy bakterie ze skórki na miąższ. Wystarczy, że nóż zetknie się z zabrudzoną powierzchnią i przetnie warstwę owocu – w ten sposób niewielkie ilości zanieczyszczeń mogą dostać się do jadalnej części.
• Kontakt z dłońmi: Nawet jeśli używasz noża, Twoje dłonie również dotykają skórki i następnie miąższu. Dzięki krótkotrwałemu płukaniu i ewentualnemu szorowaniu szczoteczką, ograniczasz ryzyko przenoszenia drobnoustrojów lub pozostałości chemicznych na czystą część owocu.
• Obecność pestycydów i innych substancji: Szczególnie w przypadku owoców importowanych (takich jak cytrusy), skórka może być pokryta specjalnymi środkami grzybobójczymi i konserwującymi (np. woskami, w których mogą być pestycydy). Nawet krótkie opłukanie czy delikatne umycie może usunąć choć część tych substancji.
• Usuwanie brudu i kurzu: Owoce często przechodzą długą drogę zanim trafią na sklepowe półki. W tym czasie mogą osiadać na nich kurz, pył, a nawet niewielkie cząstki gleby czy zanieczyszczeń pochodzących z transportu. Usunięcie ich przed obraniem to dodatkowy środek higieny.

Moczenie w roztworach naturalnych – jak i dlaczego to działa?

Dla wielu z nas umycie owoców pod bieżącą wodą wydaje się wystarczające. Jednak jeśli zależy Ci na dokładniejszym usunięciu wosków, zanieczyszczeń i części pestycydów, warto rozważyć moczenie w specjalnie przygotowanych roztworach. Poniższe metody od lat wykorzystuje się w kuchni – nie tylko w celu lepszej dezynfekcji, ale również z uwagi na właściwości rozpuszczające i neutralizujące niektóre związki chemiczne.

Oto kilka zasad, których warto przestrzegać, jeśli stosujemy ten sposób pozbycia się pestycydów z owoców:

• Wybieraj odpowiedni czas moczenia: 15 minut w occie czy kilka minut w roztworze sody wystarczy, by usunąć część zanieczyszczeń. Dłuższe moczenie niekoniecznie przełoży się na większą skuteczność, a może wpłynąć na zmianę smaku lub struktury owoców.
• Stosuj metodę w zależności od rodzaju owocu: Owoce z grubą skórką jak cytrusy można moczyć nieco dłużej niż delikatne jagody czy truskawki, które mogą szybko tracić jędrność.
• Szczoteczka do owoców: W połączeniu z octem lub sodą szczoteczka pozwoli skuteczniej usunąć woski i brud. Delikatne szorowanie jest szczególnie przydatne w rowkach i zagłębieniach na skórce owocu.
• Spłukiwanie końcowe: Po każdej z tych metod dokładnie spłucz owoce pod bieżącą wodą. Dzięki temu pozbędziesz się zarówno resztek roztworu, jak i zanieczyszczeń.

fot. freepik

Moczenie cytrusów w roztworze wody z octem – krok po kroku

Jak to zrobić?

• Przygotuj miskę z wodą.
• Dodaj do niej 2-3 łyżki octu spirytusowego lub jabłkowego (na ok. 1 litr wody).
• Umieść w niej owoce na około 15 minut.
• Następnie opłucz je pod bieżącą wodą.

Co daje ocet?

• Rozpuszczanie wosków: Niektóre owoce, zwłaszcza te importowane, bywają pokrywane warstwą wosków ochronnych. Kwas octowy zawarty w occie pomaga zmiękczyć i częściowo usunąć tę warstwę.
• Potencjalne obniżanie pozostałości pestycydów: Ocet może wpływać na strukturę niektórych związków chemicznych, rozbijając je na mniej trwałe formy lub zmywając je z powierzchni.
• Neutralizacja bakterii: Choć głównym celem jest redukcja pestycydów, moczenie w occie przyczynia się również do ograniczenia liczby drobnoustrojów na powierzchni owoców.

Na co zwrócić uwagę?

• Zbyt mocny ocet (np. esencja octowa) może nadawać owocom specyficzny zapach i posmak. Dlatego najlepiej używać octu spirytusowego o stężeniu 6-10% lub jabłkowego.
• Po wyjęciu owoców z roztworu zawsze spłucz je czystą, bieżącą wodą, aby pozbyć się kwasowego posmaku.
• Przygotuj miskę z wodą i dodaj dwie-trzy łyżki octu spirytusowego lub jabłkowego. Umieść w niej owoce na około 15 minut, a następnie opłucz je pod bieżącą wodą. Ocet pomaga rozpuszczać warstwę wosków i może wpływać na redukcję pestycydów.

Moczenie cytrusów w roztworze sody oczyszczonej – krok po kroku

Jak to zrobić?

• Rozpuść 1 łyżkę stołową sody oczyszczonej w 1 litrze wody.
• Zanurz owoce w tak przygotowanym roztworze na kilka minut.
• Na koniec spłucz owoce czystą wodą.

Dlaczego soda oczyszczona jest pomocna?

• Właściwości neutralizujące: Soda oczyszczona (wodorowęglan sodu) może reagować z niektórymi pestycydami, rozbijając je lub neutralizując ich działanie.
• Usuwanie resztek brudu: Drobinki sody mogą wspomóc fizyczne pozbywanie się zanieczyszczeń osiadłych na skórce, zwłaszcza jeśli delikatnie przetrzesz ją szczoteczką.
• Bezpieczna alternatywa: Soda oczyszczona jest powszechnie stosowana w kuchni i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia przy prawidłowym użytkowaniu.

Kiedy uważać?

• Zbyt długie moczenie w roztworze sody może wpłynąć na smak lub konsystencję delikatniejszych owoców.
• Jeśli owoc ma bardzo cienką skórkę (np. miękkie i dojrzałe brzoskwinie czy morele), ogranicz czas kąpieli do minimum.

Obieranie i usuwanie białej części skórki

Choć może się to wydawać oczywiste, nie wszyscy pamiętają, że największe stężenie pestycydów często znajduje się właśnie na skórce i tuż pod nią. Dlatego obieranie owoców cytrusowych tuż przed spożyciem skutecznie redukuje ilość spożywanych pozostałości. Jeśli planujesz używać skórki cytrusów w kuchni (np. do wypieków), tym bardziej zwróć uwagę na jej staranne oczyszczenie bądź wybieraj owoce ekologiczne.

Blanszowanie – czy to wystarczy, by pozbyć się pestycydów?

Blanszowanie, czyli krótkie zanurzenie owoców i warzyw w gorącej wodzie, a następnie szybkie schłodzenie, może pomóc w usunięciu części pestycydów, zwłaszcza tych wrażliwych na wysoką temperaturę lub dobrze rozpuszczalnych w wodzie. Jednak metoda ta nie jest uniwersalnym rozwiązaniem, ponieważ skuteczność jej działania zależy od rodzaju pestycydów oraz struktury owocu.

Niektóre związki chemiczne są odporne na temperaturę, a jeśli pestycydy przeniknęły głębiej pod skórkę, krótkotrwała obróbka termiczna może nie wystarczyć do ich eliminacji. Dodatkowo, wysoka temperatura może powodować utratę niektórych cennych składników odżywczych. Dlatego blanszowanie może być jedynie uzupełniającą metodą redukcji pestycydów, ale nie zastąpi dokładnego mycia, namaczania w roztworach sody czy octu lub obierania. Aby skutecznie ograniczyć narażenie na szkodliwe substancje, najlepiej stosować kilka metod jednocześnie.

fot. freepik

Wybieraj owoce ekologiczne i starannie je przechowuj

Mimo że w badaniach Fundacji Pro-Test nie odnotowano przekroczenia norm, a jedynie obecność kilku pestycydów w obu dyskontach, zawsze warto rozważyć zakup owoców z certyfikowanych upraw ekologicznych, gdy jest to możliwe. W uprawie ekologicznej stosuje się znacznie mniej chemicznych środków ochrony roślin, co przekłada się na niższy poziom zanieczyszczeń.

Odpowiednie przechowywanie owoców cytrusowych również ma znaczenie. Przechowuj je w suchym i chłodnym miejscu, najlepiej w przewiewnych pojemnikach. Zbyt wilgotne lub ciepłe otoczenie może sprzyjać rozwojowi pleśni, a tym samym sprawiać, że owoce częściej są zabezpieczane środkami grzybobójczymi (jak np. wspomniany w teście imazalil).

Pamiętaj jednak, że żadna metoda nie jest w 100% skuteczna. Aby zmaksymalizować efekt, możesz łączyć różne techniki – najpierw umyć owoce pod bieżącą wodą, namoczyć w wybranym roztworze i na koniec jeszcze raz spłukać. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że zrobiłeś wszystko, by Twoje owoce były jak najczystsze i bezpieczne do spożycia.

Owoce z krzaka – czy myć je przed jedzeniem? Zdecydowanie! Chyba, że marzą ci się… pasożyty