Dieta bezsolna – czyli jak obniżyć nadciśnienie tętnicze

Przyczyny powstania nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze oznacza, że dana osoba ma podwyższone parametry ciśnienia skurczowego i rozkurczowego serca. Za normę uważa się ciśnienie tętnicze skurczowe, które jest niższe niż 120 mm Hg oraz ciśnienie tętnicze rozkurczowe, które jest mniejsze niż 80 mm Hg. Parametry ciśnienia pokazują nam, z jaką siłą krew napiera na ścianki naczyń krwionośnych. Kontrola nad ciśnieniem krwi odbywa się za pomocą układu nerwowo-hormonalnego. Do kontroli tej organizm wykorzystuje szereg różnych mechanizmów m.in. sprzężone działanie reniny-angiotensyny i aldosteronu. Nierównowaga w wytwarzaniu jednego z tych hormonów prowadzić może do zaburzeń ciśnienia krwi. Tak dzieje się np. przy chorobach nerek, czy zaburzeniach pracy nadnerczy. Na powstanie nadciśnienia mają też wpływ takie czynniki i choroby jak: choroby tarczycy, choroby układu nerwowego, zwężenie cieśni aorty, czy też zażywanie niektórych leków. Nadciśnienie może być też wywołane przez stres, otyłość, brak aktywności fizycznej, czy też niewłaściwą dietę.

Dieta bez soli – dlaczego jest tak ważna przy nadciśnieniu?

Sól to nic innego jak chlorek sodu. Liczne badania wskazują na to, że nadmiar sodu ma udział w etiopatogenezie pierwotnego nadciśnienia tętniczego. Najbardziej obszerne z badań, przeprowadzone na ten temat w 1988 na 10 074 kobietach i mężczyznach, pokazało, iż zwiększenie spożycia sodu o 100 mmol powoduje wzrost ciśnienia tętniczego o 9 mm Hg. Dlatego też lekarze uznają obecnie, iż ograniczenie sodu i dieta bezsolna powinny stanowić integralny element niefarmakologicznego leczenia nadciśnienia tętniczego, podobnie jak:

– zwiększenie spożycia warzyw oraz owoców,

– zmniejszenie pożywienia bogatego w tłuszcze nasycone,

– zmniejszenie masy ciała,

– ograniczenie picia alkoholu,

– zaprzestanie palenia tytoniu,.

Jak pokazuje inne badanie, z 2009 r., stosowanie diety z małą zawartością soli wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego. Dlatego też dieta z niską zawartością sodu, rekomendowana jest przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego. Zaleca się, aby ilość spożywanej soli nie przekraczała 5 g na dobę.

Dieta bezsolna – od czego zacząć?

Rozsądne zakupy

Należy pamiętać, że duża ilość soli ukryta jest w gotowych produktach, które nabywamy w sklepie. Jeśli więc nawet staramy się nie solić potraw, to kupując gotowe dania do zjedzenia, dostarczamy sobie i tak nadmiernej ilości sodu. Robiąc zakupy starajmy się zwracać uwagę na to, czy na etykiecie znajduje się informacja, iż produkt zawiera takie składniki jak: sól kuchenna, czy sól kamienna, glutaminian sodu, czy też benzoesan sodu. O tym, jaki rodzaj oznaczeń powinien jeszcze ostrzec nas przed zakupieniem danego pożywienia, dowiesz się z porady dietetyka dostępnej na stronie http://www.wyrzucsolniczke.pl/dietetyk-radzi. Dzięki zawartym tam informacjom, w sposób świadomy zrobisz zakupy i nie przekroczysz spożycia zalecanych ilości sodu.

Sposoby przyrządzania potraw

W nadciśnieniu tętniczym ważne jest, aby potrawy były gotowane i duszone lub pieczone w folii. Należy za wszelką cenę unikać smażenia, które dostarcza tylko dodatkową ilość tłuszczy. Jeśli chcemy już dodać tłuszcz np. do potraw z marchewką (aby zwiększyć przyswajanie witaminy A), należy dodać go już do gotowej potrawy. W ten sposób kontroluje się ilość tłuszczu i sprawia, że nie jest on tak szkodliwy dla zdrowia. Potrawy należy przygotowywać bez soli. Aby nie były one mdłe i bez smaku, należy je zakwaszać np. za pomocą soku z cytryny, czy kwasku cytrynowego. Dla wzbogacenia smaku należy używać jak największej ilości aromatycznych przypraw takich jak tymianek, majeranek, bazylia, pieprz, czosnek itp.

Dieta bez soli – co jeść?

W diecie osób z nadciśnieniem, które muszą ograniczyć ilość sodu, ilość spożywanej soli nie powinna przekraczać 5 g (1 łyżeczka). Dlatego bardzo ważne jest, aby przygotowywane potrawy posiadały jej jak najmniej albo wcale. Przyzwyczajenie się do smaku mało słonych potraw to tylko kwestia czasu. Dlatego osoby, którym lekarz zalecił znaczne ograniczenie soli w pożywieniu, powinny stopniowo zmniejszać jej ilość w potrawach. Kiedy kubki smakowe już przyzwyczają się do smaku pozbawionych soli dań, wówczas przykładowy pieczony kurczaka w ziołach bez użycia soli, nie będzie wydawał się już mdły. Jeśli ktoś nie ma pomysłu na zdrowe dania bez soli, może zawsze sięgnąć po gotowe propozycje potraw przygotowane przez dietetyka np. na stronie: http://www.wyrzucsolniczke.pl/gotuj-bez-soli.

Wiele osób nie wyobraża sobie dnia bez ulubionych przekąsek typu: słone paluszki, krakersy, precelki, czy chipsy. Są one jednak w diecie bezsolnej zakazane. Dlatego, aby nie wprowadzać drastycznych zmian i nawyków żywieniowych, należy starać się stopniowo zastępować tego typu przekąski wafelkami ryżowymi lub kukurydzianymi bez soli, a w późniejszym czasie chrupiącymi surowymi warzywami pociętymi w paseczki (np. marchewka, seler, por), które maczane będą w aromatycznych, jogurtowych sosach (jogurt + zielony ogórek + koperek).

Dieta bez soli – czego należy unikać?

Wiele gotowych produktów kryje w sobie bardzo duże ilości soli. Jeśli więc musisz unikać nadmiaru sodu, nie kupuj:

– wędlin typu: parówka, szynka mielona, salami, kiełbasa krakowska, mielonka;

– kiełbasy pasztetowej, wątrobianej, salcesonu, kiszki;

– serów podpuszczkowych dojrzewających typu: gouda, rokpol pleśniowy, tylżycki, edamski, ementaler;

– konserw mięsnych oraz pasztetów;

– ryb wędzonych, ryb solonych, w konserwie;

– gotowych sałatek oraz marynat;

– wyrobów piekarskich typu bagietka, czy bułka tarta;

– gotowych sosów, keczupu;

– gotowych bulionów do zup; gotowych przypraw typu vegeta;

– gotowych zup będących koncentratami;

– chipsów, słonych paluszków itd.

– zielonych lub marynowanych oliwek.

Czy całkowite wyeliminowanie sodu z diety to dobry pomysł?

Sód jest niezwykle istotnym pierwiastkiem dla funkcjonowania naszego organizmu, dlatego nie powinno się go całkowicie wyeliminować z diety. Zarówno nadmiar, jak i niedobór sodu, mogą być bowiem szkodliwe. Niedobór sodu może doprowadzić do hiponatremii i objawiać się w postaci zawrotów głowy, mdłości, wymiotów, drgawek, zapaści, splątania. Hiponatremia może pojawić się w np. w wyniku przewlekłej biegunki, grypy żołądkowo-jelitowej, oparzeń, chorób nerek, czy kory nadnerczy. Narażone są na nią przede wszystkim małe dzieci, osoby starsze oraz przewlekle chore. W przypadku małych dzieci niezwykle istotna jest szybka interwencja rodziców. W momencie, gdy maluch nadmiernie wymiotuje, ma biegunkę, niezbędne jest dostarczenie mu w jak najszybszym czasie odpowiedniej dawki elektrolitów.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

– K. Grabańska, P. Bogdański, Miejsce leczenia niefarmakologicznego w prewencji i terapii nadciśnienia tętniczego, „Forum zaburzeń metabolicznych” 2010, tom 1, nr 2, s. 115-122

– K. Ciechanowski, Hipo- i hipernatremia – przyczyny i zasady terapii, „Forum Nefrologiczne” 2011, tom 4, nr 4, s. 362-366. Dostęp online 10 maja 2019 https://journals.viamedica.pl/forum_nefrologiczne/article/view/18518/14548

-Żywienie chorych z niewydolnością nerek, pod red. J. A. Pietrzyk, 2010, s. 27-28. Dostęp online 10 maja 2019 http://osod.info/download/Zywienie-2010.pdf