Czym jest zespół Aspergera u dorosłych i czy można go leczyć?

Zespół Aspergera, potocznie nazywany lekką odmianą autyzmu, często diagnozowany jest dopiero w dorosłym życiu.

Czym jest Zespół Aspergera?

Zespół Aspergera u dorosłych jest zaburzeniem związanym ze spektrum autyzmu. Utrudnia nawiązanie relacji z innymi ludźmi, zrozumienie emocji oraz przyjętych norm społecznych czy moralnych. Problemy z radzeniem sobie z emocjami lub ich rozróżnianiem związane są z zaburzeniem w budowie oraz pracy mózgu. Jednak zespół Aspergera nie jest jednostką chorobową, która powoduje odizolowanie się od społeczeństwa. Najczęściej osoby cierpiące na tę przypadłość potrafią dostosować się do sytuacji życia codziennego i funkcjonować w miarę normalnie. Syndrom Aspergera związany jest również ze sztywnością umysłową oraz pewnego rodzaju obsesyjnymi zachowaniami lub zainteresowaniami. W odróżnieniu od typowego autyzmu zespół Aspergera nie charakteryzuje się opóźnieniem w rozwoju poznawczym.

Objawy zespołu Aspergera u dorosłych

W przypadku zespołu Aspergera objawy są niespecyficzne i trudne do rozpoznania w wieku dziecięcym czy młodzieńczym. Najczęściej diagnozowany jest u osób dorosłych. Wynika to z faktu, iż osoby chore, mimo że często nie rozumieją emocji i ich nie rozróżniają, przez długie lata swojego życia nauczyły się naśladować reakcje na różne zachowania od rodziny, bliskich i rówieśników, aby „nie odbiegać od normy”. Najbardziej typowymi symptomami mogącymi świadczyć o zespole Aspergera są:

• trudności z adaptacją – dochodzi na przykład do zmiany planu dnia, zaburzenia schematu zajęć, znalezienia się w obcym miejscu, pośród obcych ludzi. U osób cierpiących na zespół Aspergera dochodzi do bardzo silnego stresu, odczuwają oni frustrację i nie potrafią odnaleźć się w nowym miejscu lub sytuacji;
• obsesyjne zainteresowania – chorzy dokładnie zgłębiają tematykę swoich zainteresowań, nierzadko stając się specjalistami w swojej dziedzinie, ogromną przyjemność sprawia im zdobywanie wiedzy na dany temat, większość takich osób charakteryzuje się bardzo dobrą pamięcią;
• trudności w nawiązywaniu stałych relacji, więzi – problemy te wynikają bezpośrednio z braku rozumienia emocji, ich rozróżniania, niezrozumienia różnych zachowań, norm społecznych oraz moralnych;
• trudności w mówieniu – osoby z zespołem Aspergera posługują się prostym, formalnym, językiem, krótkimi, konkretnymi komunikatami, używają metafor nie zawsze zrozumiałych dla innych osób, z równoczesnym brakiem rozumienia żartów innych lub ironicznych, sarkastycznych uwag;
• trudności z emocjami – oprócz problemów z rozróżnianiem emocji, osoby z zespołem Aspergera mają problem z ich nazewnictwem, wykazują znacznie słabszą empatię w porównaniu do osób zdrowych, mają też kłopoty z odczytaniem mimiki twarzy;
• trudności z integracją sensoryczną – brak lub nadmierna wrażliwość na niektóre bodźce zewnętrzne, takie jak temperatura czy hałas.

Diagnostyka zespołu Aspergera u dorosłych

Jednostka chorobowa, jaką jest zespół Aspergera, została opisana stosunkowo późno, gdyż dopiero w roku 1981. Z tego względu duża część osób powyżej 30. roku życia, która cierpi na tę chorobę, nie zdaje sobie z tego sprawy. Co więcej, ze względu na brak opóźnień w rozwoju umysłowym, któremu towarzyszy odbiegające od normy zachowanie w okresie dziecięcym czy młodzieńczym, często zrzucane jest na karb odmiennego charakteru lub sposobu wychowania.

Postawienie jednoznacznej diagnozy w przypadku zespołu Aspergera jest trudne, a może tego dokonać jedynie specjalista. Zaburzenia ze spektrum autyzmu są do siebie bardzo podobne i niespecyficzne. Mimo iż w Internecie dostępne są specjalnie przygotowane testy pod kątem diagnostyki zespołu Aspergera, to uzyskanie pozytywnego wyniku nie daje stuprocentowej pewności, iż dana osoba cierpi na tę jednostkę chorobową. Powinno to jedynie skłonić do wizyty u lekarza psychiatry, psychologa czy specjalisty z zakresu autyzmu.

Leczenie zespołu Aspergera

Zespół Aspergera związany jest z zaburzeniem w budowie i pracy mózgu, dlatego leczenie przyczynowe jest niemożliwe. Im wcześniej (za pomocą odpowiedniej psychoterapii i nauki rozróżniania emocji) zostanie postawiona diagnoza, tym łatwiej w późniejszych latach odnaleźć się osobom chorym w społeczeństwie. Jednak jeśli diagnoza zostanie postawiona w wieku dorosłym, również należy jak najszybciej rozpocząć odpowiednią psychoterapię. Wtedy ma ona na celu przede wszystkim akceptację choroby, zrozumienie siebie i ewentualne przepracowanie przykrych doświadczeń. Nieodłącznym elementem skutecznej terapii są wsparcie i akceptacja ze strony rodziny i najbliższych.