Czy podawać mleko UHT naszemu dziecku – czy szukać mleka „prosto od krowy”?

Wszyscy wiemy, że prawidłowo zbilansowana dieta dziecka to podstawa zdrowia naszego malucha. W powodzi artykułów, porad a także istniejących tzw. ogólnych przekonań, co jest zdrowe a co nie dla dziecka można się zgubić. Na przykład: czy podawać mleko UHT naszemu dziecku, a jeśli nie to może powinniśmy poszukać źródła świeżego mleka „prosto od krowy”? Poniżej Dr Agnieszka Jarosz z Instytutu Żywności i Żywienia podpowiada, co zrobić aby zapewnić naszym pociechom zdrowe posiłki.

Prawidłowo zbilansowana dieta dziecka

Aby organizm dziecka mógł się prawidłowo rozwijać i budować nowe tkanki, musi otrzymywać odpowiednią ilość materiałów, potrzebnych do tej budowy, w postaci różnorodnych składników odżywczych występujących w pożywieniu. Na pokrycie całkowitego zapotrzebowania organizmu składa się ponad 40 substancji (związków chemicznych), występujących w produktach spożywczych (białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne). Ich odpowiednia kompozycja składa się na zdrową, zbilansowaną dietę.

Prawidłowo zbilansowana dieta powinna być urozmaicona, lekkostrawna, zakładająca 4 – 5 posiłków dziennie, spożywana w odpowiednich porach i proporcjach. I tak pierwsze śniadanie powinno stanowić 25-30% wartości energetycznej całodziennej racji pokarmowej, II śniadanie 5-10%, obiad 30-35%, podwieczorek 5-10%, kolacja 20-25%. Spożywanie posiłków w innych proporcjach bądź rzadziej może wiązać się z nadmiernym gromadzeniem energii i w konsekwencji powstawaniem otyłości, lub z przeciwieństwem otyłości – niedożywieniem.

Karmienie piersią – kiedyś i dzisiaj

Znaczenie wapnia i witaminy D w diecie dzieci

Wapń jest podstawowym składnikiem budulcowym szkieletu człowieka. 90% masy kostnej powstaje w dwóch pierwszych dekadach życia. Poziom wapnia ma znaczenie we wczesnym okresie rozwoju dziecka, bowiem determinuje poziom tego minerału w późniejszych okresach rozwoju.

Wapń zawarty jest przede wszystkim w produktach mlecznych, warzywach strączkowych i suszonych owocach. Wapń z mleka i przetworów przyswajany jest w ok. 30%, z produktów roślinnych w 10-13%.

Dieta pokrywająca średnie zapotrzebowanie na wapń (1000 mg/dzień):

• 4 szklanki mleka

• 2 szklanki mleka i 2 plastry żółtego sera

• 1 szklanka jogurtu naturalnego, 200 g twarogu, 1 plaster żółtego sera, 200 g sardynek

Witamina D pomaga w absorbcji wapnia i fosforu w jelicie cienkim (wpływając tym samym na mineralizację kości). Dobowe spożycie witaminy D powinno wynosić ok. 400 jednostek (10 mikrogramów), niezależnie od wieku dziecka, podczas gdy ponad 90% dzieci w Polsce spożywa witaminę D w dawce mniejszej niż zalecana norma, a większość z nich nie realizuje jej nawet w 50%.
Aby zapewnić organizmowi odpowiednią porcję witaminy D, warto wzbogacić dietę w ryby morskie (śledź, makrela, sardynka, tuńczyk, łosoś), a także produkty nabiałowe, nieodtłuszczone. Można również przebywać na słońcu, bowiem źródłem witaminy D jest również synteza skórna.

Niewłaściwe odżywianie (szczególnie dieta jarska i/lub beztłuszczowa), a także niedostateczne naświetlenie skóry, mogą powodować niedobory tej witaminy w organizmie, co z kolei może upośledzić wchłanianie wapnia, prowadząc do krzywicy czy – w późniejszym wieku – osteoporozy.

Choroby związane z niedoborami wapnia i witaminy

Długotrwałe niedobory witaminy D u dzieci powodują krzywicę, charakteryzującą się brakiem prawidłowo zmineralizowanej tkanki kostnej. U osób dorosłych taki niedobór prowadzi do osteomalacji. Z kolei niedobór wapnia i witaminy D prowadzi do uzyskania niskiej tzw. szczytowej masy kostnej i w rezultacie skutkuje osteoporozą.

Najczęstsze błędy w żywieniu dzieci:

• Brak śniadań – zdarza się, że dzieci wychodzą z domu bez śniadań, tymczasem śniadanie stanowi pierwszy posiłek po długiej nocnej przerwie i dostarcza energii na początek dnia.

• Zastępowanie zdrowego obiadu, składającego się z chudego mięsa, ryb i warzyw, produktami typu fast-food lub gotowymi daniami.

• Traktowanie jedzenia – zwłaszcza przekąsek typu chipsy, orzeszki, paluszki, czekoladki – jako nagrody. Poprzez takie postępowanie, również w przyszłości słodycze będą kojarzyły się dziecku z nagrodą i pocieszeniem. Dla poprawy humoru dziecko, a później nastolatek, będzie sięgało po batonik, nie widząc w tym nic złego.

• Zbyt dużo soli w diecie – doprawianie niemal wszystkich potraw, posiłków, solą i przyprawami zawierającymi sól.

• Niewielka ilość produktów mlecznych w diecie – coraz więcej dzieci nie lubi mleka lub ma alergię na mleko, dlatego należy pamiętać, aby podawać dzieciom jogurty i kefiry, a także sery żółte i twarogowe, aby dostarczyć odpowiednią ilość wapnia, potrzebnego do budowy mocnych kości i zębów.

Ser twarogowy – źródłem wapnia?

Panuje przekonanie, że z produktów mlecznych najzdrowszy jest ser biały (twaróg), bo zawiera najwięcej wapnia,  ale jest dokładnie odwrotnie. W trakcie produkcji tego sera traci się ok. 80 proc. wapnia zawartego w mleku.

Czy to prawda, że mleko pasteryzowane i UHT pozbawione jest walorów odżywczych?

NIE JEST TO PRAWDA! W wyniku obróbki termicznej mleko jest oczyszczane ze szkodliwych drobnoustrojów, zagrażających naszemu zdrowiu, nie zmniejsza się zaś zawartość wapnia, fosforu, potasu, magnezu i cynku. Faktem jest natomiast, że mleko UHT zawiera w porównaniu z mlekiem pasteryzowanym nieco mniej witamin A i D. A zatem chcąc dostarczyć naszemu dziecku wapnia nie musimy szukać zaufanego źródła na „mleko prosto od krowy”!