Cynk – minerał piękna i zdrowia. Czy znasz jego działanie?

Cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki ciała człowieka. Wchodzi w skład ponad trzystu enzymów regulujących przebieg licznych procesów w naszym organizmie, między innymi przemian węglowodanów, białek i tłuszczów. Przy jego udziale wytwarzana i wydzielana jest insulina, co ma ogromne znaczenie zwłaszcza u osób z cukrzycą. Za sprawą cynku wzrasta odporność. Pierwiastek ten pobudza komórki układu immunologicznego do walki z patogenami i zwiększa wydzielanie interferonu gamma – substancji o działaniu przeciwwirusowym. Dzięki temu zmniejsza podatność na infekcje bakteryjne i wirusowe oraz pomaga w ich zwalczaniu. Cynk umożliwia również odbieranie bodźców smakowych i węchowych. Współuczestniczy w przekazywaniu informacji w tej części układu nerwowego, która jest odpowiedzialna za percepcję wrażeń zmysłowych – powonienia, smaku, słuchu, odczuwania bólu, a także uczenie się i pamięć.

Cynk – minerał piękna

Cynk ma duży wpływ na kondycję naszej urody. Ten ważny mikroelement bierze udział w powstawaniu keratyny – białka budującego skórę, włosy oraz twardą płytkę paznokci. Jego odpowiedni poziom w organizmie sprawia, że włosy są lśniące i sprężyste, a paznokcie mocne i zdrowe. Cynk posiada przy tym właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu chroni skórę przed działaniem wolnych rodników i przyśpiesza jej procesy naprawcze. Jednocześnie oddziałuje korzystnie na poziom kolagenu, przez co zwiększa elastyczność i redukuje oznaki starzenia się skóry.

Cynk – na problemy skórne i niedoskonałości

Bardzo ważnym zadaniem cynku jest udział w gojeniu ran, ograniczaniu stanów zapalnych i łagodzeniu podrażnień. Poprzez wpływ na wydzielanie histaminy wykazuje on działanie przeciwświądowe. Z tego względu bywa częstym składnikiem preparatów stosowanych na skórę w stanach zapalnych, owrzodzeniach, podrażnieniach, odparzeniach, atopowym zapaleniu skóry czy łuszczycy. Związki cynku są wykorzystywane także w leczeniu trądziku i łojotokowego zapalenia skóry. Minerał ten bierze udział w syntezie prostaglandyn – substancji, które regulują wytwarzanie sebum. Kosmetyki zawierające związki cynku zwężają pory, hamują powstawanie wyprysków i zapewniają zdrowy wygląd cery. Niektóre sole cynku, dzięki ich działaniu przeciwgrzybiczemu, stosuje się w preparatach przeciwłupieżowych do włosów.

Męski pierwiastek

Cynk stanowi jeden z najważniejszych czynników wpływających na męską płodność. Pierwiastek ten uczestniczy w syntezie testosteronu i powstawaniu nasienia, przedłuża żywotność plemników oraz zwiększa ich aktywność i ruchliwość. Ponadto dzięki właściwościom antyoksydacyjnym chroni męskie komórki rozrodcze przed działaniem wolnych rodników. Niski poziom cynku może prowadzić do zaburzeń potencji, a nawet bezpłodności, dlatego minerał ten powinien obowiązkowo znajdować się w diecie mężczyzn starających się o potomstwo. Udowodniono również, że cynk jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania prostaty, a jego niedobór przyczynia się do zapalenia tego gruczołu.

Nie za mało, nie za dużo

Dobowe zapotrzebowanie dorosłego człowieka na cynk wynosi 15 mg. Osoby aktywnie uprawiające sport powinny zwiększyć podaż tego pierwiastka ze względu na jego utratę wraz z potem. Odpowiedniej ilości cynku wymagają także kobiety w ciąży, ponieważ jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. Jego deficyt u ciężarnych może powodować przedwczesny poród, niską wagę noworodka, wrodzone wady cewy nerwowej, a nawet poronienie. Biorąc pod uwagę ogromną rolę, jaką cynk odgrywa w naszym organizmie, warto pamiętać o stałym dostarczaniu go w codziennej diecie. Zbyt mała ilość tego minerału objawia się obniżoną odpornością, stanami zapalnymi skóry, trudnościami w gojeniu się ran, zaburzeniami smaku i węchu. Wiedzmy też, że zarówno niedobór, jak i nadmiar cynku są niekorzystne dla zdrowia. Spożycie dawki wyższej niż 200 mg może spowodować mdłości, bóle głowy, osłabienie, złe samopoczucie, nadaktywność ślinianek, dreszcze i gorączkę.

Źródła i suplementacja

Bogatym źródłem cynku są ostrygi. W mniejszych ilościach znajduje się on w mięsie, rybach, jajach, pestkach dyni i słonecznika, kiełkach pszenicy oraz w pieczywie pełnoziarnistym. Cynk łatwiej się przyswaja z produktów pochodzenia zwierzęcego. Związane jest to z obecnością w produktach roślinnych fitynianów – związków, które ograniczają jego wchłanianie przez organizm. Przyswajalność cynku zmniejszają również: wapń, magnez, żelazo, miedź, fosforany, alkohol oraz produkty sojowe. W wymienionych przypadkach, przyjmując preparat zawierający cynk, należy zachować dwugodzinny odstęp. Spośród doustnych preparatów cynku dostępnych w sprzedaży najlepiej wchłaniają się chelaty aminokwasowe cynku (np. diglicynian), następnie sole tego pierwiastka (np. cytrynian, glukonian). Związkiem o słabej wchłanialności po podaniu doustnym jest tlenek cynku.

***

O cynku i jego zaletach napisała mgr farmacji Marta Jajko z Apteki Medicover we Wrocławiu