Ekspert radzi: co jeść, by mieć zdrowe zęby?

Codzienna higiena jamy ustnej i regularne przeglądy u stomatologa to podstawa pielęgnacji zębów i dziąseł. Należy jednak pamiętać, że równie ważne jest przyjmowanie odpowiedniej dawki witamin i minerałów. Tylko niektóre z nich są bowiem produkowane przez nasz własny organizm, pozostałe należy mu dostarczać za pośrednictwem zdrowej diety i poprzez suplementację. Co jeść, by mieć zdrowe zęby? Na to pytanie odpowiada lekarz stomatolog Dorota Stankowska!

fot. freepik

Co jeść, by mieć zdrowe zęby?

Przeczytaj także: Co źle wpływa na zęby? 4 zaskakujące czynniki

Zdrowe ciało to także zdrowe zęby

Istnieje takie powiedzenie: „jesteśmy tym, co jemy”. Czy dotyczy ono również zębów? Odpowiedź brzmi: tak. Zdrowa dieta bogata w witaminy i składniki mineralne ma niezwykle duże znaczenie dla ich kondycji. W przypadku niedoboru tych mikroelementów wzrasta ryzyko stanów zapalnych i chorób dziąseł, owrzodzeń jamy ustnej, a nawet ubytków. Jakich składników nie powinno zatem zabraknąć w naszym jadłospisie?

– Kluczowe są dla nas: wapń, witamina D, fosfor oraz witamina C. Jeśli zależy nam na zdrowych zębach i dziąsłach, nigdy nie powinno zabraknąć ich źródeł na naszych talerzach. Jest to ważne u dorosłych, ale przede wszystkim u dzieci, których organizmy przechodzą dynamiczny rozwój. Przykładowo struktury kostne tworzą się mniej więcej do 18 roku życia, dlatego im więcej witamin dostarczymy sobie w tym okresie poprzez zdrową różnorodną dietą, tym mocniejsze będą nasze zęby. Słodycze czy fast foody, lubiane zarówno przez małych, jak i dużych, niestety są pozbawione niezbędnych składników odżywczych. Stąd coraz większa podatność na problemy stomatologiczne, występujące już nawet w wieku dziecięcym – mówi lek. stom. Dorota Stankowska, autorka poradnika „Bądź bystry u dentysty”.

Co jeść, by mieć zdrowe zęby?

Jaką rolę pełnią witaminy i minerały w zdrowiu jamy ustnej?

Wapń pełni ważną rolę w procesie budowania się struktur kostnych, a więc również zębów. To on decyduje o tym, że są one zdrowe i mocne. Wapń zapobiega także osteoporozie, która może prowadzić do złamań kości i osłabienia tkanki kostnej wokół zębów.

– Wapń krąży w naszym krwioobiegu w niewielkich ilościach i jest starannie regulowany przez organizm. Jeżeli nie dostarczymy go sobie w odpowiednich ilościach za pośrednictwem diety, nasz organizm będzie uzupełniał te braki, pobierając go niczym pijawka wprost z kości – ostrzega ekspert.

Najlepszymi źródłami wapnia są: nabiał (m.in. sery, mleko, jogurty), brązowy ryż, fasola, zielone warzywa liściaste (jak kapusta czy brokuły), łosoś, sardynki i pomarańcze.

Fosfor jest niezbędny w diecie, gdyż dopełnia działanie wapnia. Jest to szczególnie ważne w przypadku jadłospisu dzieci, które wciąż przechodzą  dynamiczny rozwój.

Najlepsze źródła fosforu to: zboża, kiełki pszenicy i soi, migdały, orzechy, drób, ryby, jaja, pomidory, ogórki, winogrona oraz owoce cytrusowe.

Co jeść, by mieć zdrowe zęby?

Witamina D jest równie ważna, gdyż reguluje poziom wapnia i fosforu we krwi oraz sprawia, że są lepiej wchłaniane i przyswajane przez organizm, co przekłada się oczywiście na mocne zęby. Witamina D wykazuje również pozytywne działanie w przypadku tkanek przyzębia. Z badań wynika, że osoby, których dieta obfituje w witaminę D są mniej narażone na stany zapalne dziąseł czy paradontozę.

Najlepsze źródło wit. D to światło słoneczne, ale znajdziemy ją także w: mleku, serach, jajach, niektórych rodzajach zbóż, a także tłustych rybach, takich jak sardynki, dorsz czy tuńczyk.

Witamina C jest niezbędna dla dobrej kondycji przyzębia. Pomaga w budowaniu i regeneracji tkanki łącznej, która wspomaga organizm w przypadku infekcji dziąseł. U ludzi, którzy cierpią na niedobór witaminy C może występować zwiększona podatność na stany zapalne dziąseł.

– Zaburzenia w obrębie tkanki łącznej mogą doprowadzić do poważnych chorób dziąseł, takich jak szkorbut, w którym m.in. upośledzone procesy produkcji kolagenu prowokują szereg objawów – np. opuchnięte, przerośnięte dziąsła, problemy z gojeniem się ran, ruchomość, chwiejność, a nawet wypadanie zębów – tłumaczy stomatolog.  Z kolei bioflawonoidy, których kompleksy występują z witaminą C redukują odkładanie się płytki nazębnej, która podwyższa ryzyko stanów zapalnych dziąseł i próchnicy. Witamina C to również silny przeciwutleniacz, który mobilizuje do pracy cały układ odpornościowy i przyśpiesza gojenie ran, również tych umiejscowionych w jamie ustnej.

Najlepsze źródła wit. C to: owoce dzikiej róży, rokitnik, czarne porzeczki, czerwona papryka, natka pietruszki, chrzan, brukselka, kalafior.

Co jeść, by mieć zdrowe zęby?

Witamina A, choć kojarzona przede wszystkim z dobrym wzrokiem i silną odpornością, pełni również istotną rolę w utrzymaniu dobrej kondycji błon śluzowych, tkanek przyzębia oraz w produkcji odpowiednich ilości śliny. Ma znaczenie w procesie tworzenia się zębów i ząbkowania. Jest równie pomocna w utrzymaniu zdrowych tkanek przyzębia, w tym dziąseł, ponieważ usprawnia gojenie się ran.

Najlepsze źródła wit. A to m.in. ryby, żółtka jaj, sery, podroby np. wątróbka, warzywa o owoce o żółtej i pomarańczowej barwie jak mango, marchew, bataty, a także zielone warzywa liściaste np. kapusta, szpinak bogate w beta-karoten, który jest naturalną formą witaminy A.

Witaminy z grupy B są równie korzystne dla zdrowia jamy ustnej. Ich niedobór objawia się pod postacią: zapalenia języka (język wysuszony, w purpurowym odcieniu), wyschniętych warg, pękających kącików ust (B2), zmian zapalnych ślinianek, nadwrażliwości błon śluzowych (B1), przekrwienia błony śluzowej, pieczenia, obrzęku i przerostu brodawek nitkowatych na powierzchni języka (B3). Natomiast dzięki obecności wit. B6 w jamie ustnej wzrasta ilość „dobrych” bakterii, a maleje tych odpowiadających za rozwój próchnicy.

Najlepsze źródła witamin z grupy B to: drób, mięso, grzyby, rośliny strączkowe np. fasola, groch oraz zielone warzywa.

Koenzym Q10 działa niczym katalizator w procesie produkcji energii.

– Dostarczając energii 95% komórek naszego ciała, wspomaga m.in. prawidłowe gojenie się ran. Pełni istotną rolę w profilaktyce i terapii chorób przyzębia – ogranicza podatność na rozwój stanów zapalnych dziąseł, zmniejsza ból, wspomaga regenerację tkanek przyzębia i likwiduje krwawienie dziąseł – mówi dr Stankowska.

Najlepsze źródła koenzymu Q10 to: wieprzowina, wołowina, wątróbka drobiowa, olej rzepakowy, natka pietruszki.

lek. stom. Dorota Stankowska