Ciekawostki świąteczne na długie rozmowy przy stole

W czasie świątecznych przygotowań często zastanawiamy się nad różnymi zwyczajami oraz tradycjami, których pochodzenie i znaczenie nie zawsze jest do końca jasne. W zakłopotanie często wpędzają nas najmłodsi, zadając mnóstwo pytań. Dlaczego ubieramy choinkę? Co symbolizuje jemioła? Dlaczego na stole wigilijnym znajduje się 12 potraw? Jeśli nie znasz odpowiedzi na choć jedno z tych pytań, nic straconego. Spieszymy z pomocą! Oto ciekawostki świąteczne idealne na długie rozmowy przy stole!

Wigilijne wróżby, zwyczaje i przesądy

Święta brytyjskiej rodziny królewskiej – najciekawsze tradycje

Polskie tradycje świąteczne

Ciekawostki świąteczne: znane i mniej znane

Przedstawiamy ciekawostki świąteczne i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z gwiazdkowymi tradycjami oraz zwyczajami.

Dlaczego ubieramy choinkę?

Podobno ludy germańskie przystrajały wiecznie zielone drzewka jeszcze przed pojawieniem się chrześcijaństwa.  Dekoracje miały ożywić ponure dni zimowe, dać nadzieję na nadejście wiosny. Najstarsze doniesienia o drzewku przyozdabianym na Święta pochodzą z Alzacji (pogranicza Niemiec i Francji). Początkowo dekorowano choinkę jabłkami, orzechami oraz ozdobami z papieru. Zwyczaj ubierania drzewka w okresie Bożego Narodzenia przywędrował do Polski z Niemiec na przełomie XVIII i XIX wieku. Wcześniej na naszych wsiach panowała tradycja strojenia gałązek drzewek iglastych – podwieszano je wtedy pod sufitem (podłaźnik, sad, jutka). W czasie Świąt przynoszono też do domów słomę i siano, czasem cały snopek, co miało przypominać stajenkę betlejemską.

Tradycyjnie świąteczne drzewko ubiera się w Wigilię, jednak coraz częściej odchodzimy od tego zwyczaju i ubieramy choinki wcześniej.

Co symbolizuje świąteczne drzewko i ozdoby, którymi je dekorujemy?

Według tradycji choinka to zamiennik rajskiego drzewa życia. W okresie zimowego przesilenia ma nieść nadzieję i symbolizować wiecznie odradzające się życie. Gwiazdka na czubku drzewka to symbol Gwiazdy Betlejemskiej, rozjaśnia mrok, chroni przed złem.

Popularne ozdoby choinkowe, dekoracje świąteczne także mają swoje znaczenie! Słodkości oznaczają radość, pierniczki – pomyślność, jabłka zapewniają zdrowie, miłość oraz zgodę, orzechy – dobrobyt, dzwonki odpędzają złe duchy i przynoszą dobre nowiny, łańcuch scala rodzinę, pomaga utrzymać więź między bliskimi, anioły chronią dom, światełka symbolizują Chrystusa, ich blask to znak dla błądzących.

Ważna jest także kolorystyka ozdób świątecznych! Zieleń symbolizuje życie, czerwień krew Zbawiciela, złoto bogactwo i królewskie pochodzenie Jezusa.

Jak ubrać choinkę? Najnowsze trendy i pomysły na oryginalne świąteczne drzewko

Dlaczego w Wigilię je się 12 potraw i jakie powinny to być dania?

Dawniej wierzono, że na świąteczną kolację powinno się przygotować nieparzystą liczbę potraw wigilijnych – uważano, że to przyniesie domownikom szczęście. Nie bez znaczenia był również status społeczny rodziny. Obecnie mówi się, że dań na wigilijnym stole powinno być 12 – istnieją dwa wytłumaczenia tej liczby. Może to być nawiązanie do dwunastu miesięcy (każde danie na jeden miesiąc, aby w żadnym momencie w roku niczego nie zabrakło i dlatego należy spróbować każdej potrawy) albo do 12 apostołów.

Na wigilijnym stole nie może zabraknąć ryby (karp, śledzie, ryba po grecku). W tradycji chrześcijańskiej to symbol odradzania się życia i chrztu, w ludowej – narodzin, płodności. Warto pamiętać o barszczu, podobno przynosi on urodę, długowieczność. Wśród 12 potraw nie może zabraknąć też mąki i zbóż (kluski z makiem, kutia, makowiec), które są symbolem urodzaju, dostatku. Ważny jest również miód – radość, obfitość. Nie można także pominąć kapusty, grzybów i grochu. Według tradycji przynoszą one szczęście, zapewniają zdrowie, chronią przed chorobami. Spróbować należy też kompotu z suszu: jabłka – miłość, zdrowie, gruszki – długowieczność, śliwki – ochrona przed złem, figi i rodzynki – oczyszczenie oraz obfitość.

Dlaczego podczas wieczerzy wigilijnej jemy często karpia?

Zwyczaj ten pochodzi z trudnego okresu powojennego – hodowla tych ryb była po prostu najtańsza. W rozpowszechnieniu tradycji jedzenia karpia pomógł również ówczesny minister przemysłu. Co ciekawe, obecnie roczne spożycie tej ryby w Polsce szacuje się na około 20 tys. ton.

Przepis na karpia: Świąteczny karp z serowo – pieczarkowym farszem

Skąd się wzięła szopka?

Święty Franciszek z Asyżu jako pierwszy odtworzył urodziny Chrystusa, tworząc żywą szopkę bożonarodzeniową. Miała ona wymiar edukacyjny. Dzięki temu mógł wytłumaczyć wiernym, co jest istotą święta.

Kim jest Święty Mikołaj i skąd wziął się wesoły pan w czerwonym stroju?

Święty Mikołaj był biskupem Myry. Wykazywał się gorliwością pasterską i troską o potrzeby materialne wiernych, pomagał ubogim. Według tradycji zmarł 6 grudnia między 345 lub 352 rokiem. Wokół jego postaci narosło wiele legend. Pierwszy raz świecka postać Mikołaja pojawiła się w 1823 roku w wierszu „Wizyta Świętego Mikołaja” Clementa Moore’a. W tym utworze został on przedstawiony jako elf mieszkający w jaskini i ubrany w brązowy strój. Kilka lat później w 1863 roku rysownik Thomas Nast na zlecenie amerykańskiego tygodnika „Harper’s” narysował Mikołaja jako starszego człowieka o okrągłych policzkach i białych bokobrodach. Obecny wygląd i strój św. Mikołaja zawdzięczamy ilustratorowi Huddonowi Sundblomowi, który w 1931 roku specjalnie do reklamy Coca-Coli narysował znaną postać staruszka z siwą brodą w czerwonym stroju.

Zwyczaj wręczania dzieciom prezentów powstał w średniowieczu. Jego początki to udzielanie stypendiów i pomocy materialnej przez szkoły mające świętego za patrona.

Skąd się wzięły świąteczne skarpety?

Wokół tradycji Christmas stockings narosło wiele legend. Jedna z nich opowiada o tym, że Św. Mikołaj podarował prezent biednym w postaci złotych monet, które niepostrzeżenie włożył do ich wypranych pończoch powieszonych przy kominku. Podobno w XII w. we Franci siostry zakonne odwiedzały biednych, ofiarowując im skarpety pełne orzechów i owoców (głównie mandarynek).

Dziś tradycja jest popularna w Wielkiej Brytanii i USA. 24 grudnia dzieci zawieszają skarpety na kominku lub przy łóżkach z nadzieją, że znajdą w nich prezenty. W zamian za świąteczne drobiazgi często zostawiają dla Św. Mikołaja ciasteczka, a dla reniferów – marchewki.

Co symbolizuje jemioła?

Celtowie wierzyli, że jemioła poprawia płodność. Stąd wziął się angielski zwyczaj pocałunków pod rośliną. Dziś całusy pod jemiołą to tradycja, która jest popularna w wielu krajach, także w Polsce. Pary wierzą, że roślina umocni ich miłość i zapewni trwałość związkowi. Zgodnie ze zwyczajem jemiołę należy zawiesić nad drzwiami wejściowymi, kuchnią lub wigilijnym stole. Po wieczerzy należy ją ususzyć i przechować do następnego roku. Roślina zapewni zdrowie, pomyślność oraz szczęście domowi na cały rok.

Ozdoby świąteczne na okno DIY

Skąd pochodzą świąteczne cukierki w kształcie laski?

Biało-czerwone cukierki w kształcie laski to jedna z najpopularniejszych dekoracji i słodkości na Święta. Pierwsze tego typu słodycze wyprodukowano w XVII wieku w niemieckiej Kolonii, aby podczas kościelnych ceremonii rozdać je dzieciom. Uważano, że w ten sposób najmłodsi nie będę się nudzić podczas nabożeństwa. Cukierki nawiązują kształtem do lasek pasterzy, którzy jako pierwsi pokłonili się Jezusowi.

Dziś świąteczne cukierki często są dekoracją choinkową lub prezentem, które dzieci przed Gwiazdką dają przyjaciołom (szczególnie w USA i Anglii).

Dlaczego renifer Św. Mikołaja ma czerwony nos?

Pierwsze informacje o reniferach ciągnących sanie Św. Mikołaja również pojawiły się w wierszu Clementa Moore’a. Autor wymienił wtedy 9 reniferów o imionach: Kometek (Comet), Amorek (Cupid), Błyskawiczny (Blizten), Fircyk (Dasher), Pyszałek (Prancer), Tancerz (Dancer), Złośnik (Vixen), Profesorek (Donner) i Rudolf (Rudolph). Najważniejszemu reniferowi z całego zespołu dopiero po latach został przyprawiony czerwony nos. Wszystko za sprawą napisanej przez Roberta L. Maya w 1939 roku książeczki, którą sieć sklepów Montgomery Ward rozdawała dzieciom. Czerwononosy renifer Rudolf rozświetlał w niej drogę Mikołajowi i pomógł mu rozdawać dzieciom prezenty. W popularyzacji Rudolfa pomogła też znana piosenka „Rudolph the Red-Nosed Reindeer”

A Wy jakie znacie ciekawostki świąteczne, nieznane tradycje lub śmieszne zwyczaje? Podzielcie się swoją wiedzą w komentarzach!

^{W artykule wykorzystano m.in. materiały prasowe HRS.}

Ciekawostki o filmach świątecznych. Dlaczego je tak lubimy?