Buntowniczki przeszłości – bohaterki teraźniejszości

„Jestem kobieta pracująca, żadnej pracy się nie boję” – mawiała bohaterka kultowego serialu „Czterdziestolatek”, grana przez Irenę Kwiatkowską. Zapewne nie spodziewała się, że jej słowa staną się mottem dla wielu współczesnych kobiet. Według badań Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich kobiety w policji stanowią obecnie ponad 15% wszystkich zatrudnionych osób, natomiast w armii – 13%. Zmiany są także dostrzegalne na korytarzach uczelni technicznych, na których w ciągu ostatnich 4 lat liczba studentek wzrosła o 35,3% na kierunkach informatycznych, a o 15,1% na kierunkach związanych z nowymi technologiami.

fot. freepik

Dzisiaj kobieta w roli elektryka, kominiarza, informatyka czy kierowcy autobusu nikogo nie dziwi, a wręcz coraz częściej staje się pożądana i doceniana przez pracodawców i klientów. Według raportu opublikowanego przez „The Fiscal Times” kobiety w pracy są bardziej efektywne, ambitne i pracowite, dzięki czemu w wielu sytuacjach dużo lepiej sobie radzą i osiągają lepsze wyniki, niż mężczyźni na podobnych stanowiskach. Dzisiejsza sytuacja kobiet na rynku pracy jest zasługą walki rewolucjonistek z przełomu XIX i XX wieku, które nie bacząc na sprzeciw opinii publicznej, panujące konwenanse i zasady społeczne, walczyły o niezależność, prawa i wolność, dając tym podwaliny do współczesnej emancypacji płci pięknej.

Od palestry do automobilów

Pierwszą kobietą w Polsce wpisaną na listę adwokatów była Helena Wiewiórska. Jej pierwsza sprawa dotycząca policjanta Fibera, któremu zbiegł aresztant okazała się wielkim sukcesem. Oskarżony został uniewinniony, a sprawa stała się przepustką do objęcia funkcji przewodniczącej kuratorów sądowych oraz radcy prawnego w Zarządzie Miejskim miasta Warszawy.

Rewolucja w dostępie kobiet do zawodów z dziedziny prawa z biegiem lat zaczęła być zauważalna także w innych obszarach do tej pory zdominowanych wyłącznie przez mężczyzn, jak np. w przemyśle farmaceutycznym. Przykładem tego może być objęcie w 1929 roku stanowiska dyrektora handlowego przez Janinę Klawe w firmie „Mgr Klawe” SA. 8 lat później została jej powierzona funkcja nadzoru budowanego przy zakładach firmy – nowoczesnego Ośrodka Zdrowia, z którego mieli korzystać mieszkańcy Drwalewa i wielu okolicznych miejscowości. Ośrodek świadczył usługi doraźne i prowadził wiele akcji profilaktycznych oraz edukacyjnych, jednocześnie będąc jednym z nielicznych w ówczesnej Polsce placówek wzniesionych ze środków prywatnych. Dzięki zaangażowaniu oraz wieloletniej pracy na rzecz przedsiębiorstwa Janina Klawe na kartach historii wpisała się jako jedna z prekursorek polskiego przemysłu farmaceutycznego.

Rola kobiet okazała się mieć ogromne znaczenie także w medycynie i rozwoju badań poświęconych zagadnieniom medycznym. Jedną z pań, której praca w zakresie ftyzjatrii i gruźlicy wpłynęła na dzisiejszą wiedzę oraz metody leczenia była Janina Misiewicz, lekarka i profesor Akademii Medycznej. Karierę zawodową rozpoczęła jako lekarz bakteriolog w Stacjach Sanitarno – Epidemiologicznych pod Petersburgiem, gdzie zajmowała się wykrywaniem epidemii cholery azjatyckiej. W czasie okupacji wraz z dr Chodkowską na terenie ambulatorium jednego z warszawskich szpitali prowadziła szkolenia sanitarne, szkoląc na potrzeby przyszłego powstania ponad 2 tys. sanitariuszek AK. Po wojnie objęła stanowisko dyrektora Państwowego Instytutu Przeciwgruźliczego, a w 1951 roku otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego Akademii Medycznej w Warszawie oraz stanowisko kierownika pierwszej w Polsce Katedry Ftyzjatrii z lokalizacją w Szpitalu Wolskim. Nadano jej wówczas zaszczytny przydomek „ambasadora polskiej ftyzjatrii”.

Od frustracji do sukcesu: jak kobiety zmieniają branżę beauty od środka

Kobiety w prawie, medycynie czy przemyśle mogą tak nie dziwić, jak w innym zawodzie, który pomimo upływu czasu nadal nierozerwalnie łączy się z męskimi zainteresowaniami, a mianowicie samochodami i rajdami. Jednak i tutaj płeć piękna nie pozostała długo w tyle i już na początku XX wieku kobiety zaczęły organizować i uczestniczyć w wyścigach oraz pokazach samochodowych. Jedną z prekursorek, która całe swoje życie poświeciła automobilom, była Halina Regulska. Jej przygoda rozpoczęła się w 1926 roku, kiedy za kierownicą Tatry po raz pierwszy wzięła udział w samochodowej imprezie sportowej. Od tego czasu była liderką w większości „Rajdów Pań”, czego dowód możemy odnaleźć w miesięczniku „AUTO”, wydanym w 1928 roku (numer 9):  „Pierwsze miejsce w klasyfikacji zdobyła Pani Regulska na samochodzie Fiat 509 i zdobyła je naprawdę zasłużenie, gdyż jazda jej była wzorem i ideałem jazdy rajdowej”. Osiągniecia i sukcesy rajdowe Regulskiej zarówno w wyścigach, jak i jazdach konkursowych czy gymkhanach, niejednokrotnie stanowiły powód do zazdrości wielu mężczyzn, którzy mimo uczestniczenia w zawodach, od lat nie osiągali podobnych wyników.

Przedsiębiorcze Polki kształtują nowoczesny biznes

fot. freepik

Dynamika zmian rynku pracy w ostatnich latach pokazuje wyraźnie, że współczesne kobiety nie poprzestają jedynie na zajmowaniu tradycyjnie „męskich” stanowisk. Będą one główną siłą kształtującą biznes XXI wieku, szczególnie w sektorach napędzanych innowacją i technologią. Polskie przedsiębiorczynie osiągają dziś rezultaty, które mogą zainteresować nawet największych sceptyków.

Zgodnie z najnowszymi danymi, firmy kierowane przez kobiety osiągnęły w 2024 roku łączne przychody przekraczające 112,9 miliardów złotych, co oznacza wzrost o 6,5 procent w stosunku do roku poprzedniego. To konkretny dowód, że biznes prowadzony przez panie nie jest marginesem gospodarki, lecz jej znaczącą częścią. Odsetek firm zarządzanych przez prezeski wynosi już ponad 22 procent wszystkich polskich przedsiębiorstw, a w zarządach firm zasiadało pod koniec 2024 roku 77,4 tysiąca kobiet. Polska pozycja na mapie Europy wygląda imponująco – kobiety na stanowiskach kierowniczych stanowią 43 procent kadry zarządczej, co daje nam drugie miejsce w Unii Europejskiej, tuż za Łotwą.​

Co ciekawe, przedsiębiorczość kobiet nie ogranicza się do branż tradycyjnie kojarzonych z zaangażowaniem pań. Choć salony kosmetyczne i biura rachunkowe pozostają popularne, coraz więcej kobiet buduje империум w sektorach uchodzących za „męskie” – od handlu pojazdów, przez usługi budowlane, aż po najnowocześniejsze technologie. Wśród zawodów przyszłości, w których kobiety wyraźnie aktywizują się, znajdują się inżynierki sztucznej inteligencji, specjalistki od cyberbezpieczeństwa, analityczki danych oraz badaczki bioinformatyki. Te role nie tylko wymagają zaawansowanych umiejętności, ale oferują także wynagrodzenia konkurencyjne z innymi sektorami i możliwość kształtowania przyszłości cyfrowej Polsce.​

Warto dodać, że przedsiębiorczynie wybierają własny biznes nie tylko z powodu ambicji czy chęci niezależności, ale także jako rozwiązanie pozwalające na lepsze zbalansowanie życia zawodowego i rodzinnego. Aż 8 procent polskich kobiet prowadzi działalność gospodarczą – to drugi wynik w całej Unii Europejskiej. Determinacja, kreatywność i zdolność adaptacji to cechy, którymi szczególnie wyróżniają się polskie przedsiębiorczynie, budując biznes w czasach szybkich transformacji gospodarczych i technologicznych

Kobiety kiedyś i dziś

Kobiety początku XX wieku wbrew przeciwnościom i konwenansom realizowały swoje plany, pasje i marzenia, często narażając się na pogardę, śmiech, a nawet agresję ze strony otoczenia. Jedynie niezłomność i wiara w siebie oraz swoje możliwości, dawała im nieustannie siłę do dążenia według raz obranej drogi, na końcu której czekała nagroda w postaci spełnienia swoich marzeń, ale przede wszystkim uznania przyszłych pokoleń.

Przed kobietami zarówno teraz jak i w przeszłości, zawsze stawiano wiele wyzwań i wymagań. Dzisiaj w porównaniu z latami poprzednimi, panie mają jedną, ale kluczową przewagę, a mianowicie wiedzą jak upór, wiara w siebie oraz niezłomność, mogą zmienić bieg wydarzeń i historii, co w głównej mierze zawdzięczają rewolucjonistkom przełomu XIX i XX wieku.