Ból jelita – o czym może świadczyć? Możliwe przyczyny i choroby

Ból jelita – prawdopodobne przyczyny

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu w jelitach  są zaparcia, jak również podrażnienie jelit pokarmem obfitującym w błonnik. Kolejną, równie częstą są dolegliwości związane z zespołem jelita nadwrażliwego. Bolące jelita mogą być również kojarzone z zespołem Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Mogą również wskazywać na nowotwór.

Podrażnienie jelit przez błonnik

Nawet zdrowe jelita mogą czasem boleć w wyniku podrażnienia pokarmem. Najczęściej jest to skutek nadmiernego spożycia błonnika w jednym posiłku. Zadaniem błonnika jest zwiększanie objętości stolca poprzez absorpcję wody. I jest to jego pozytywna rola w organizmie. Jednak, kiedy jest go za dużo, jelita mogą stać się rozdęte, a ścianki jelit podrażnione w wyniku dotarcia do niego łusek, nasion i innych, nie trawionych części pokarmu. Aby złagodzić wówczas wzdęcia i ukoić bolące jelita, warto sięgnąć po lek rozkurczowy, który rozluźni mięśnie gładkie jelit i przyniesie im ulgę.

Zaparcia

Zaparcia to kolejna możliwa przyczyna bólu jelit. Szacuje się, że są powodem aż 50% wizyt u gastrologów. Definiuje się je jako zwolnienie i utrudnienie pasażu jelitowego, które prowadzi do zmniejszenia ilości wypróżnień do mniej niż 3 razy w tygodniu. W wyniku ograniczonej ilości wypróżnień dochodzi wówczas do dyskomfortu od strony jelit, który objawia się jako ból brzucha, wzdęcia. Pacjenci poza tym skarżą się na uczucie niepełnego wypróżnienia, jak również konieczność silnego parcia podczas wizyty w toalecie.

Zaparcia dzielimy na okresowe i przewlekłe. Te pierwsze pojawiają się w pewnych szczególnych okresach życia człowieka takich jak: ciąża, zmiana diety, stresująca sytuacja, podróż. Z kolei przewlekłe mają miejsce w wydłużonych okresach czasu i charakteryzują się niewielką liczbą wypróżnień (mniej niż 3 wypróżnienia na tydzień), bólem podczas defekacji, niepełnym wypróżnieniem, uczuciem rozpierania jelit. Przyczyną przewlekłych zaparć mogą być choroby organiczne jelit lub choroby układowe.

Zespół jelita nadwrażliwego

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) jest to choroba czynnościowa układu pokarmowego, która charakteryzuje się zaburzeniem motoryki jelit i występowaniem bardzo często naprzemiennie biegunek oraz zaparć. Charakterystyczne dla tego schorzenia jest to, że budowa anatomiczna jelit nie wskazuje na żadne odstępstwa od normy, natomiast jelita nie pracują tak, jak powinny. Obecnie wyróżnia się 3 postacie zespołu jelita nadwrażliwego: postać biegunkową, zaparciową oraz naprzemienną. Główne przyczyny, jakie powodują zaburzenia motoryki jelit i np. nagłe parcie na stolec, skurcz jelit, czy ból brzucha to: czynniki genetyczne, stany zapalne, jak również – bardzo często: stres, zaburzenia emocjonalne, depresja. Z powodu trzech ostatnich czynników coraz częściej rozważa się, czy IBS ma większy związek z układem nerwowym, czy też pokarmowym. Ból jelita to znak charakterystyczny tego schorzenia, gdyż ludzie, którzy je mają, odznaczają się zazwyczaj większą wrażliwością trzewną i często mocniej, niż przeciętni ludzie, odczuwają skurcze jelit.

Podejrzewasz, że może to być IBS? Masz podobne objawy? Sprawdź w poradniku – Zespół jelita nadwrażliwego: jak sobie z nim radzić?

Choroba Leśniowskiego- Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest to choroba zapalna jelit, której etiologia jest nieznana. Charakterystyczne jest dla niej zapalenie ziarniniakowe, które nacieka na ścianę jelita na całej jego grubości (i to odróżnia go od wrzodziejącego jelita, gdzie naciek ograniczony jest do błony śluzowej oraz podśluzowej). Typowe objawy dla tego schorzenia to biegunka, ból brzucha, krew w stolcu, osłabienie, utrata masy ciała, stany podgorączkowe.

Rak jelita grubego

Nowotwór jelita grubego to również choroba, która może dawać takie objawy jak: ból jelita, uczucie skurczu w brzuchu, czy uporczywe biegunki. Dlatego, jeśli ktoś notorycznie ma bolące jelita, a przy tym zauważył u siebie: spadek masy ciała, zmianę charakteru wypróżnień (np. miał biegunki a teraz ma zaparcia lub odwrotnie), krew w stolcu, nudności, powinien jak najszybciej udać się do lekarza specjalisty. Dzięki szybkiemu wykryciu nowotworu, jest on możliwy do wyleczenia. W tym przypadku ważna jest jednak szybka i trafna diagnostyka oraz natychmiastowe podjęcie leczenia.

W jaki sposób leczyć bolące jelita?

Podrażnienie jelit przez błonnik

Jeśli przyczyną bólu w jelitach jest spożycie niewłaściwych pokarmów, wystarczy sięgnąć po leki rozkurczowe oraz ziołowe herbatki na bazie rumianku, które ukoją jelita. Ważne jest również wprowadzenie lekkostrawnej diety (opartej np. na gotowanym ryżu) oraz popijanie zaparzonego siemienia lnianego.

Zespół jelita nadwrażliwego

Jeżeli ból w jelitach występuje na skutek zdiagnozowanego zespołu jelita drażliwego, doraźną pomocą będą leki rozkurczające mięśnie gładkie jelit, jak również leki celujące w aktualny problem pacjenta. W przypadku biegunek będą to leki hamujące nadmierne wypróżnianie, w przypadku zaparć, mogą to być zalecone przez lekarza środki przeczyszczające. Oprócz leków działających miejscowo, warto sięgnąć po zioła o działaniu wyciszającym, gdyż spora ilość przypadków osób z IBS ma dolegliwości jelitowe na tle nerwowym. Pomocne w tym przypadku będą zioła takie jak melisa czy kozłek lekarski, które wyciszą nerwy.

Zaparcia

Gdy ból jelita wynika z zaparć, należy wówczas próbować unormować rytm wypróżnień. W pierwszej jednak kolejności należy pozbyć się zalegających mas kałowych, czy to przez zastosowanie środków przeczyszczających czy też przez wykonanie lewatywy. Dopiero wówczas należy próbować doprowadzić wypróżnienia do równowagi. Zwiększenie częstotliwości oddawania stolca możliwe jest dzięki zwielokrotnieniu wypijanych płynów oraz wprowadzeniu do diety większej ilości błonnika, jak również dzięki wprowadzeniu dodatkowej aktywności fizycznej.

Ból brzucha – co robić, by nie bolał?

Choroba Leśniowskiego-Crohna

W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna dużą rolę terapeutyczną spełnia zmiana żywienia. Przede wszystkim dlatego, że większość osób z tym schorzeniem cierpi na niedożywienie. Jeśli chorzy chcą zwiększyć wchłanianie składników odżywczych oraz wzmocnić organizm poprzez dostarczenie mu odpowiedniej dawki witamin i składników odżywczych, muszą zmodyfikować dotychczasową dietę pod okiem dietetyka. Poza tym leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna opiera się o stosowanie leków farmakologicznych takich jak np. sulfasalazyna czy glikortykosteroidy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

– Praktyczne aspekty leczenia zaparć stolca u dzieci, praca zbiorowa, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2014, nr 4, s. 55-60. Dostęp online 16 marca 2019 http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.psjd-92bf973c-e2da-47b7-8d66-b1e867f7f35b

– Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka i leczenie, praca zbiorowa, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2011, s. 98-103. Dostęp online 16 marca 2019 https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-9cc5ff78-915d-47a2-a209-302d3134a010

-Rola tryptofanu i serotoniny w patogenezie i leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego, praca zbiorowa, „Folia Medica Lodziensia” 2014, s. 139 -154. Dostęp online 16 marca 2019 http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.psjd-1f7bb962-1e9c-4526-b569-94a61b3ef691

– A.Gabryelewicz, Gastroeneterologia w praktyce, Warszawa 2002, s. 53-55