Ból brzucha u dzieci – ekspert radzi

Ból brzucha u dzieci to bardzo częste zjawisko. Najczęściej wynika z zaburzenia pracy układu pokarmowego, któremu towarzyszą biegunka, zaparcia, nudności czy wymioty. Wspólnie z ekspertem – Agnieszką Wypych, biotechnologiem mówimy, jakie są przyczyny bólu brzucha, które objawy uznaje się za alarmujące?

Polecamy również: Domowa apteczka dla malucha – obowiązkowe wyposażenie

Bóle brzucha u dzieci mogą być przewlekłe – trwać dłużej niż 3 miesiące, lub  napadowe – ustępować po kilkunastu godzinach. W przypadku, gdy dolegliwości regularnie pojawiają się i znikają, mówimy o bólu nawracającym.

Dolegliwość miewa też różne podłoże, często trudne do zdiagnozowania przez mamę czy tatę.

– Ważne, aby w razie zgłaszanych przez malca skarg zachować spokój, obserwować go i notować spostrzeżenia dotyczące okoliczności, czasu trwania i innych dolegliwości towarzyszących bólowi. Dzięki temu rodzice będą w stanie odpowiedzieć na pytania, które mogą paść w czasie wywiadu lekarskiego, jeżeli zaistnieje konieczność wizyty u specjalisty – radzi Agnieszka Pawłowska-Wypych.

Wśród alarmujących sytuacji, które stanowią wskazanie do kontaktu z lekarzem możemy wymienić spadek masy ciała malucha, zgłaszany ostry ból promieniujący z okolic pępka, mocno napięty brzuszek, zaburzenia rytmu wypróżnień, krew w kupce, towarzyszące bólowi inne niepokojące objawy, takie jak gorączka czy wymioty. Warto zwrócić uwagę, czy dolegliwość wybudza dziecko ze snu, co może świadczyć o dużym natężeniu bólu – dodaje Agnieszka Pawłowska-Wypych.

Polecamy również: Domowe sposoby na biegunkę u dzieci – czy rzeczywiście działają?

Ból brzucha u dzieci  –  Na jakie objawy zwrócić uwagę?

Towarzyszące bólowi brzuszka objawy mogą być wskazówką do rozpoznania jego przyczyny. Na jakie symptomy powinniśmy być wyczuleni?

• Występujący dodatkowo kaszel, katar, wysypka, opuchlizna czy obrzęk mogą wskazywać na reakcję alergiczną, będącą następstwem spożycia pokarmu, na które dziecko jest uczulone.

– Najpowszechniejsze alergeny to mleko krowie, jajka, soja i orzeszki ziemne, ryby i skorupiaki, niektóre warzywa (pomidory, pietruszka) czy owoce (cytrusy, truskawki). Warto więc zwrócić uwagę, czy objawy następują po spożyciu tych pokarmów. Ponieważ jednak reakcja alergiczna może nastąpić dopiero po kilku dniach, ostatecznego rozpoznania dokonuje lekarz. Nie należy bez konsultacji ze specjalistą wykluczać potencjalnych alergenów z diety maluchów – zaznacza Agnieszka Pawłowska-Wypych. 

• Podwyższona temperatura ciała, biegunka, wymioty mogą świadczyć o zatruciu pokarmowym.

–  Jeśli wymienione objawy wystąpią u małych dzieci należy zwrócić się do lekarza, ponieważ częste wymioty i biegunka mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu. Starszym dzieciom należy podawać dużo płynów. Jeśli objawy nie ustąpią po 3 dobach lub są bardzo nasilone, wtedy konieczna jest interwencja specjalisty – mówi ekspert.

• Jeśli bólom brzucha towarzyszy ogólne pogorszenie samopoczucia, zmęczenie, kłopoty z koncentracją, trudności z zasypianiem, brak łaknienia, bladość twarzy, konieczne może być wykonanie badań laboratoryjnych na obecność pasożytów w organizmie malucha, takich jak lamblie czy owsiki. 

• Ból skoncentrowany na wysokości prawego biodra, któremu towarzyszą nudności, gorączka i wymioty powinien budzić uzasadniony niepokój rodziców. Powyższe objawy mogą bowiem świadczyć o zapaleniu wyrostka robaczkowego.

– Ważne, aby w takich przypadkach nie stosować ciepłych okładów, które w innych sytuacjach bywają skutecznym sposobem na ukojenie bólu brzucha. Wysoka temperatura tylko pogorszy stan dziecka, sprzyjając rozwojowi odpowiedzialnych za stan zapalny bakterii – ostrzega Agnieszka Pawłowska-Wypych.

• Nieukojony płacz, wyginanie ciała, podkurczanie nóżek i zaciskanie piąstek w przypadku niemowląt mogą świadczyć o

Ból brzucha u dzieci  – Zaparcia

Jedną z częstych przyczyn bólu brzucha u maluchów są zaparcia. Przyczyny występowania u dzieci są zróżnicowane. U niemowląt pojawiają się często w momencie odstawienia od piersi i przejścia na mleko modyfikowane bądź wejścia w etap rozszerzania diety o stałe pokarmy.

Wśród innych czynników sprzyjających występowaniu zaparć u dzieci wymienia się ponadto:

• dietę ubogą w warzywa i owoce
• nadmierne spożywanie słodyczy
• przyjmowanie zbyt małej ilości płynów
• siedzący tryb życia, brak ruchu

Podobnie jak w przypadku biegunki, częste zaparcia u dziecka powinny być skonsultowane z lekarzem. W przypadku pozytywnej diagnozy zaparcia czynnościowego (wykluczającej podłoże organiczne), konieczne może być zastosowanie farmakoterapii oraz wlewek czyszczących, czyli lewatywy. Niekiedy w proces leczenia angażuje się psychologa, który bada emocjonalne podłoże dolegliwości.

Zwiększenie spożycia błonnika sprzyja walce z zaparciami u maluchów, jednak nie zawsze jest możliwe ułożenie jadłospisu bogatego jednocześnie w wystarczającą ilość substancji małoresztkowych oraz produkty zawierające pozostałe, niezbędne dla zdrowego rozwoju, składniki odżywcze.  Ponadto w przypadku zaparć lekarz może rekomendować:

• Prowadzenie przez malucha bardziej aktywnego trybu życia. Ruch poprawia bowiem perystaltykę jelit.
• Regulację rytmu wypróżnień tak, aby maluch mógł załatwiać swoje potrzeby w najbardziej komfortowych dla siebie warunkach, np. w domu przed wyjściem do szkoły.
• Prowadzenie przez rodziców dzienniczka wypróżnień w celu monitorowania postępów terapii.
• Uzupełnianie diety o preparaty probiotyczne.

Probiotyki stanowią bezpieczny sposób walki z zaparciami czynnościowymi o łagodnym przebiegu. Sprzyjają również utrzymaniu efektów leczenia farmakologicznego w przypadku dolegliwości wymagających interwencji medycznej. Szczepy bakterii obecne w probiotykach stanowią naturalny element flory bakteryjnej naszego układu pokarmowego i często mogą być podawane dzieciom już od 1. dnia życia. Stosuje się je obecnie na wiele różnych dolegliwości, w tym ze strony układu pokarmowego. W kontekście przeciwdziałania zaparciom, na uwagę zasługuje szczep Lactobacillus casei rhamnosus. Jako jedyny wykazał on w badaniach pozytywne działanie na wszystkie parametry związane z dolegliwościami zaparciowymi: złagodzenie bólu brzuszka, poprawę konsystencję stolca i zwiększenie częstości wypróżnień – wylicza Agnieszka Pawłowska-Wypych.