Antykoncepcja nastolatek: metody antykoncepcji hormonalnej u młodych kobiet

Temat antykoncepcji dla nastolatek może wzbudzać pewne kontrowersje, szczególnie jeżeli dotyczy dziewcząt niepełnoletnich. Oczywiście w niektórych przypadkach jest stosowana jako lek wspomagający rozwiązywanie innych problemów zdrowotnych, np. trądziku, a właściwości antykoncepcyjne są niejako efektem dodatkowym. Jednak część dziewcząt zastanawia się nad pigułkami właśnie w celu zapobiegania ciąży lub w celu wyregulowania okresu, gdy jeszcze nie wiedzą jak wywołać okres naturalnymi sposobami. W rozmowie lekarza z młodą pacjentką o antykoncepcji dla nastolatek ważne jest określenie, od kiedy jej rozpoczęcie jest możliwe. Czy dotyczy każdej miesiączkującej młodej kobiety? Czy istnieje dolna granica wieku? Czy niepełnoletnia dziewczyna może się po nią zgłosić do lekarza? Co na ten temat sądzą specjaliści?

Antykoncepcja hormonalna u nastolatki czyli kiedy?

Podstawowe warunki w przypadku rozpatrywania zastosowania antykoncepcji hormonalnej u młodych pacjentek to czas wystąpienia pierwszej miesiączki, ich wiek oraz decyzja rodziców w przypadku niepełnoletnich kobiet. Najwcześniej tabletki mogą zostać przypisane po 2-3 latach od pojawienia się pierwszej miesiączki. Jest to niezbędny okres, po którym cykl jest już częściowo lub całkowicie wyregulowany, a gruczoły produkujące hormony osiągnęły dojrzałość. Jednak należy podkreślić, że antykoncepcji hormonalnej nie przypisujemy dziewczynom poniżej 16. roku życia. Dodatkowo, jeżeli pacjentka nie ma 18 lat, konieczna jest zgoda jednego z rodziców – mówi prof. CMKP dr hab. n. med. Romuald Dębski, ginekolog, ekspert programu „Zdrowa ONA”.

Czego Polki nie wiedzą o antykoncepcji hormonalnej, czyli najczęstsze pytania w gabinecie ginekologa

Badania i dobór tabletki

W przypadku młodej i zdrowej kobiety przeprowadza się dokładny wywiad, ale badania nie są konieczne. W wybranych przypadkach, np. gdy nastolatka współżyje już od jakiegoś czasu lekarz może zalecić wykonanie m.in. USG ginekologicznego lub jamy brzusznej i cytologię.

Prof. CMKP dr hab. n. med. Romuald Dębski, ginekolog, ekspert programu „Zdrowa ONA”: Dla młodych kobiet najczęściej najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie niskodawkowej dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej (DTA), czyli zawierającej jednocześnie estrogeny i progestageny. Dostępne są różne rodzaje tych pigułek i powinny być dobierane indywidualnie.

 Podstawowe zasady

• Tylko i wyłącznie po konsultacji z lekarzem. Młoda dziewczyna chcąc uniknąć niewygodnej, często kłopotliwej rozmowy z rodzicami czy lekarzem, może starać się ukryć fakt podjęcia współżycia i tym samym pozyskiwać tabletki inną drogą niż wizyta u lekarza. Naraża ją to na niebezpieczeństwo. Tabletki muszą być dobrane indywidualnie, nie można ich brać na własną rękę – tłumaczy mgr Dorota Gromnicka, psycholog, ekspert programu „Zdrowa ONA”.

• Regularne stosowanie. Podstawą jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich. Tu także ogromną rolę pełni poczucie odpowiedzialności za swoje zdrowie i umiejętność przewidywania konsekwencji. Rozpoczęcie i zakończenie stosowania musi odbywać się w określonym czasie. Nastolatka powinna zdawać sobie sprawę z tego, że dyscyplina w przyjmowaniu pigułek stanowi warunek antykoncepcji. Tabletki antykoncepcyjne regulują rytm krwawień, ale ze względu na zawarte w nich hormony wpływają również na inne sfery funkcjonowania organizmu.

• Zakaz palenia. Część z młodych kobiet pali lub „popala” od czasu do czasu papierosy. W takich sytuacjach antykoncepcja hormonalna jest ryzykowna, ponieważ połączenie palenia ze składnikami tabletek antykoncepcyjnych zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepicy żylnej.

• Przekazanie lekarzowi wszystkich informacji o stanie zdrowia. Zasada ta obowiązuje bez względu na wiek, ale w przypadku młodych kobiet jest o tyle ważna, że często nie łączą one istniejących problemów zdrowotnych z kwestiami takimi jak antykoncepcja. Niektóre choroby mogą być przeciwwskazaniem do stosowania niektórych metod antykoncepcyjnych, np. cukrzyca, zakrzepica czy nadciśnienie tętnicze.

• Poczucie świadomości i odpowiedzialności za siebie. Rozmowa matki z córką na temat antykoncepcji, seksualności zwiększa pewność, że córka podejmie decyzję o współżyciu w odpowiednim momencie i w odpowiedni sposób, ochroni ją przed skorzystaniem z niewłaściwych rozwiązań niosących negatywne skutki psychiczne i fizyczne. Rozmowa z córką to również czas na budowanie relacji, przekazanie wartości oraz przekonań, które staną się jej zasobem w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji o sobie. Znalezienie właściwego momentu i przeprowadzenie takiej rozmowy zawsze jest trudne. O tym, jak ją poprowadzić, opowiemy w następnym materiale – mówi mgr Dorota Gromnicka, psycholog, ekspert programu „Zdrowa ONA”.