Antykoncepcja na pierwszy raz – porady ekspertów

Pierwszy stosunek seksualny młodzi ludzie odbywają średnio ok. 17 roku życia. Decydując się na niego niestety większość z nich ma bardzo małą wiedzę o antykoncepcji i ryzyku jakie niesie ze sobą uprawianie seksu. Antykoncepcja awaryjna stała się obecnie dostępna bez recepty, jednak budzi wielkie obawy nadużywania jej przez nastolatków. Przedstawiamy porady dotyczące odpowiedniego zabezpieczenia przed ciążą, czyli antykoncepcja na pierwszy raz.

Młodzi ludzie, zapytani o trzy najważniejsze warunki, które powinny zostać spełnione, aby doszło do „pierwszego razu”, wymieniają dojrzałość, posiadanie odpowiedniego partnera i przygotowanie odpowiedniej formy antykoncepcji. Wygląda dobrze, jednak badania przeprowadzone w ramach raportu „Współczesna Seksualność i Nowoczesna Antykoncepcja Polaków 2014” pokazały, że ten ostatni warunek jest najczęściej pomijany*.

„Z moich obserwacji wynika, że młodzi zbyt mało znają swoją fizjologię, cykl menstruacyjny, niewiele wiedzą o antykoncepcji. Są przekonani, że podczas miesiączki nie można zajść w ciążę i że nie zdarzy się to podczas pierwszego razu, a stosunek przerywany jest wystarczającą formą antykoncepcji. Oczywiście wszystkie te przekonania są błędne” – podkreśla lekarz ginekolog dr Grzegorz Południewski.

Ekspert zauważa, że powodem braku skutecznego zabezpieczenia antykoncepcyjnego może być także przekonanie wśród części młodych kobiet, iż nie powinny one stosować metod hormonalnych. Tymczasem według WHO i wszelkich standardów medycznych nie ma przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej u młodych dziewczyn, które zakończyły wzrost kostny. Dodatkowo terapia hormonalna, którą może zalecić lekarz w młodym wieku, daje kobiecie dużo korzyści zdrowotnych w przyszłości, zmniejsza ryzyko stanów zapalnych, torbieli i guzów jajnika oraz rozwoju endometriozy.

„Bez najmniejszego sensu są próby stosowania przez młodą dziewczynę, która nie ma jeszcze regularnych cykli, metod okresowej abstynencji. Sporym ryzykiem może okazać się także używanie wyłącznie prezerwatywy, gdyż może dojść do jej uszkodzenia. Wskazane jest stosowanie dodatkowej skuteczniejszej metody antykoncepcji” – podkreśla dr Południewski.

Antykoncepcja na pierwszy raz – Prezerwatywa

Najpopularniejszą metodą antykoncepcji w Polsce jest prezerwatywa. Skuteczność prezerwatywy zależy w dużej mierze od jej właściwego stosowania. Przy „perfekcyjnym” użyciu prezerwatywy wskaźnik Pearla*** wynosi około 3%. Natomiast w przypadku popełnienia błędów wskaźnik ten rośnie do 14%.

Stosując prezerwatywę należy zwracać uwagę na datę ważności oraz jak była przechowywana. Istnieje ryzyko, że ciepło, wilgoć i duże nasłonecznienie mogą powodować, iż lateks traci swoje antykoncepcyjne właściwości. Przy stosowaniu prezerwatywy nie można używać niektórych leków dopochwowych czy substancji nawilżających pochwę tj. kremy czy oliwki.

Warto pamiętać, że prezerwatywa jest jedyną metodą chroniącą przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. pierwszy raz antykoncepcja

Antykoncepcja na pierwszy raz – Pierścień i plaster antykoncepcyjny

Wśród najskuteczniejszych metod antykoncepcyjnych znajduje się antykoncepcja hormonalna. Największą skuteczność wśród nich zapewniają nowoczesne metody niecodzienne takie jak pierścień, plaster, implant czy wkładka wewnątrzmaciczna, ponieważ kobiety nie zapominają o nich tak, jak w przypadku tabletki. Młodym kobietom, które rozpoczynają antykoncepcję, lekarz może zaproponować pierścień antykoncepcyjny stosowany raz w miesiącu lub plaster przyklejany na skórę raz w tygodniu. Obie te metody kobieta stosuje samodzielnie.

Stosowanie nowoczesnych metod daje jeszcze jedną wspólną korzyść – omijają one układ pokarmowy i dzięki temu dolegliwości takie jak wymioty czy biegunka nie osłabiają ich skuteczności.

Nie tylko prezerwatywa? Co Polki wiedzą o antykoncepcji?

Antykoncepcja na pierwszy raz – Tabletka antykoncepcyjna

Najbardziej znaną i najczęściej stosowaną metodą hormonalną jest pigułka przyjmowana codziennie. Tabletki antykoncepcyjne to metoda skuteczna, pod warunkiem, że kobieta pamięta o jej codziennym przyjmowaniu. Pominięcie już jednej tabletki w trakcie cyklu może odblokować owulację i umożliwić zajście w ciążę.

Antykoncepcja na pierwszy raz – Co masz jeszcze do wyboru?

Metody okresowej abstynencji takie jak popularny kalendarzyk czy metoda termiczno-objawowa wymaga od partnerów zaprzestania współżycia w czasie płodnym. Wadą tych metod jest stosunkowo niska skuteczność uzależniona od wielu czynników, m.in. od regularnego trybu życia i regularnych cykli. Dodatkowo metody te wymagają od kobiety dużej dyscypliny, ciągłej i długotrwałej obserwacji swojego cyklu miesiączkowego.

Jeszcze inna grupa metod to dopochwowe preparaty plemnikobójcze w postaci globulek, pianek lub kremów. Ich skuteczność jest niska i mogą być stosowane jako środki uzupełniające np. przy stosowaniu prezerwatywy.

W sytuacji, gdy odbędzie się stosunek bez zabezpieczenia albo stosowana metoda zawiedzie, pozostaje jeszcze jedna metoda – antykoncepcja po stosunku. Jednak warto pamiętać, że jest to antykoncepcja stosowana tylko w sytuacjach awaryjnych, której nie powinno się stosować jako stałego sposobu zapobiegania ciąży.

Antykoncepcja na pierwszy raz – Co jest ważne przy doborze pierwszej antykoncepcji?

•  Jeśli wizyta u ginekologa ma nastąpić przed 18 rokiem życia, można odbyć ją tylko za zgodą rodzica lub opiekuna prawnego.
• W przypadku metody hormonalnej czasami jej wybór odbywa się na zasadzie prób i błędów. Po rozpoczęciu stosowania nowej metody, należy monitorować tolerancję leku. Obecnie jest wiele preparatów, i każdy z nich może wywoływać inne objawy i samopoczucie. Jeśli po rozpoczęciu stosowania zaleconej metody wystąpią dolegliwości, kobieta powinna rozważyć z lekarzem zmianę.
• Jedyną formą antykoncepcji hormonalnej, której nie zaleca Światowa Organizacja Zdrowia u młodych kobiet są zastrzyki działające kilka miesięcy.
• Według zaleceń PTG przy doborze antykoncepcji hormonalnej wystarczy zrobić badanie ginekologiczne, przeprowadzić pełny wywiad dotyczący chorób występujących w rodzinie, przede wszystkim w kierunku chorób zakrzepowych, bo jest to pewne ryzyko szczególnie w pierwszym okresie stosowania antykoncepcji. Zalecane standardowo badania przed doborem antykoncepcji to cytologia i USG.

Wielu ginekologów zachęca matki, do przyprowadzenia do gabinetu dziewczynek, które właśnie rozpoczęły miesiączkowanie. Taka wizyta odbywa się z udziałem rodzica, ma za zadanie oswoić dziewczynkę z wizytami w gabinetach ginekologicznych. Odbywa się bez badania ginekologicznego. To może być świetne rozwiązanie, w przypadku gdy nie wiesz jak rozmawiać z córką na temat zmian jakie zachodzą w jej organizmie. Również aspekt oswojenia dziewczynki z gabinetem ginekologicznym jest bardzo istotny. Wiele, nawet 20-letnich dziewczyn wstydzi się takich wizyt, nie wie jak samej badać swoje piersi, nie słyszała o infekcjach intymnych, badaniach cytologicznych.

Powyższy materiał nie stanowi porady medycznej.

* Raport „Współczesna Seksualność i Nowoczesna Antykoncepcja Polaków 2014” zrealizowany w ramach kampanii edukacyjnej „Wakacje na okrągło” w marcu 2014r.

** jw.

*** Wskaźnik Pearla – podaje liczbę zapłodnień przy użyciu wybranej metody antykoncepcji