Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny w ciąży i skąd go czerpać?

Przyszłe mamy coraz częściej słyszą o konieczności  suplementacji kwasu foliowego w ciąży i w okresie ją poprzedzającym. Wprawdzie staje się on standardem suplementacji w okresie ciąży, to jednak wiele z nas nie zawsze zdaje sobie sprawę z tego, dlaczego jest on tak ważny. Wiedza ta jest zaś niezwykle ważna, biorąc pod uwagę  wady wrodzone u dzieci będące następstwem braku kwasu foliowego.

W organizmie człowieka kwas foliowy jest syntetyzowany przez bakterie jelitowe i w głównej mierze odpowiada za wzrost i prawidłowe funkcjonowanie komórek, systemu nerwowego oraz mózgu. Decyduje także o naszym dobrym samopoczuciu psychicznym. Niedobór kwasu foliowego w okresie prenatalnym może spowodować tzw. wrodzoną wadę cewy nerwowej. Konsekwencją tej wady są u narodzonych dzeci przepukliny okolic głowy, bezmózgowie czy rozszczepy kręgosłupa. Powstają one w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu, kiedy układ nerwowy płodu zaczyna dopiero się rozwijać. Odpowiednia suplementacja w okresie przedkoncepcyjnym i w pierwszych 12 tygodniach ciąży obniża aż o 70% liczbę przypadków wystąpienia wady cewy nerwowej u dzieci.

Według statystyk Programu Pierwotnej Profilaktyki Wad Cewy Nerwowej Instytutu Matki i Dziecka, co roku w Polsce rodzi się około 700 dzieci nią dotkniętych. Wada Cewy Nerwowej jest drugą z najczęstszych przyczyn śmierci niemowląt (34%), a trzecią pod względem wad wrodzonych (18%).

Skąd czerpać kwas foliowy?

Kwas foliowy oprócz formy nam najlepiej znanej, czyli tej dostępnej w  postaci preparatów aptecznych, występuje przede wszystkim w żywności, jako tzw. foliany.

Jego bogatym źródłem są:

• warzywa zielono liściaste (szpinak, kalafior, brokuły, szparagi, sałata,  kapusta włoska);
• owoce cytrusowe  (pomarańcze, banany):
• wątróbka – nie wskazane spożycie w dużych ilościach, pełni funkcję „magazynu” w organizmie i może absorbować szkodliwe substancje.
• drożdże.

Należy jednak pamiętać, że bardzo trudno jest osiągnąć zapotrzebowany poziom kwasu foliowego w organizmie, opierając jego dostarczanie wyłącznie na diecie bogatej w zawierające go produkty. Przeciętne spożycie folianów w Polsce wynosi od 0,15 do 0,25 mg, natomiast jego ilość potrzebna do osiągnięcia terapeutycznego poziomu w okresie około koncepcyjnym powinna oscylować między 0,6 a 0,8 mg. Chcąc to zalecenie realizować przy wyłącznej suplementacji spożywczej musielibyśmy dziennie zjadać około 0,5 kg kapusty. Trzeba mieć także na uwadze, że długotrwałe przechowywanie żywności oraz gotowanie warzyw znacząco obniża ilość kwasu foliowego w produktach.

Zalecenia

Jaki w takim razie powinien być optymalny poziom suplementacji kwasu foliowego oraz w jakiej postaci go dostarczać?

Według rekomendacji Programu Pierwotnej Profilaktyki Wad Cewy Nerwowej dzienne spożycie kwasu foliowego powinno wynosić 400 µg. Zalecenia te kierowane są do wszystkich kobiet w wieku rozrodczym. Sama suplementacja powinna trwać przynajmniej do 12 tygodnia ciąży. W przypadku, kiedy kobieta dopiero dowiaduje się, że będzie mamą niezwłocznie musi zacząć przyjmować kwas foliowy w dawce nie mniejszej niż 400 µg dziennie i kontynuować terapię przynajmniej do 12 tygodnia ciąży. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów aptecznych bogatych w kwas foliowy, najważniejsze jest jednak to, aby jego zawartość w jednej dawce nie była mniejsza niż 400 mikrogramów, czyli 0,4 mg – podkreśla Agnieszka Pawłowska-Wypych, biotechnolog, Dyrektor ds. Nauki i Rozwoju w firmie, opracowującej formułę suplementów m. in. dla kobiet w ciąży, mam karmiących i małych dzieci.

6 faktów i mitów o kwasie foliowym