Dr L. Pachocka dietetyk z Instytutu Żywności wyjaśnia: Tłuszcze trans – co to takiego?

Lekarze i dietetycy jak mantrę powtarzają, że tłuszcze trans są szkodliwe i zalecają ich ograniczanie w diecie. Wiele osób zastanawia się, co to takiego i jak to możliwe, że można je znaleźć nie tylko w produktach wysoce przetworzonych, ale także tych naturalnych. I wreszcie – kluczowe pytanie – jakie produkty zawierają tłuszcze trans?

zdrowe

Co na to ekspert – dr Lucyna Pachocka, dietetyk z Instytutu Żywności i Żywienia?

Specjaliści do spraw żywienia zalecają, aby ograniczać spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego oraz aby większość tłuszczów w naszej diecie pochodziła z ryb, orzechów, tłuszczów roślinnych, jak np. olej rzepakowy, oliwa z oliwek czy dobra margaryna, która jest przygotowywana na bazie olejów roślinnych.

Tłuszcze trans to potoczne określenie izomerów trans kwasów tłuszczowych. Powstają w procesie utwardzania olejów roślinnych przez uwodornienie, czyli dodanie wodoru pod ciśnieniem w obecności katalizatora niklowego. Takie tłuszcze są ekonomiczne, łatwe w przechowywaniu, mają dobry wygląd i kolor, dlatego są często wykorzystywane w przemyśle spożywczym.  Można je znaleźć m.in. w wyrobach ciastkarskich, cukierniczych, produktach typu fast food[i]. Na szczęście zostały prawie wyeliminowane z większości margaryn kubkowych, które powstają na bazie olejów i tłuszczów roślinnych i występują już tylko w śladowych ilościach (zazwyczaj poniżej 1%).

Czy wszystko co naturalne jest zdrowe?

Tłuszcze trans powstają również naturalnie, na skutek przemiany nienasyconych kwasów tłuszczowych przez bakterie w przewodzie pokarmowym zwierząt z grupy przeżuwaczy, czyli na przykład krów czy owiec. Dostają się one do tkanki tłuszczowej, mleka i mięsa[ii], przez co można je znaleźć w produktach spożywczych na bazie tych składników.

Dlaczego należy unikać produktów zawierających tłuszcze trans?

Wiele dowodów naukowych wskazuje na związek pomiędzy spożywaniem tłuszczów trans azwiększeniem ryzyka wystąpienia chorób serca. Wykazano, że tłuszcze trans bardziej niż tłuszcze nasycone wpływają na podwyższenie stężenia złego cholesterolu i obniżają stężenie dobrego cholesterolu we krwi. Z tego powodu Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i Instytut Żywności i Żywienia zalecają, aby spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych u dorosłych było tak niskie, jak to tylko możliwe przy zachowaniu odpowiedniej wartości żywieniowej naszej diety[iii].